مقایسه آرای ملاصدرا و پلانتینگا در حل مسئله شر

در سنت فلسفۀ اسلامی، ملاصدرا به‌عنوان یکی از حکیمان متاله و در ساحت تفکر فلسفه غربی، پلانتینگا به‌عنوان فیلسوف خداباور، هریک با مبانی و راه‌حل‌های خاصی درباره مسئله شر تحقیق کرده‌اند. اصلی‌ترین مبنای ملاصدرا، اصالت وجود است و راه‌حل‌های او از الگوی عدمی‌بودن شر و مجعول بالعرض‌بودن آن تبعیت می‌کند. پلانتینگا نیز با استفاده از توصیف جهان‌های ممکن و نسبت میان اختیار انسان و قدرت مطلق خداوند، درصدد اثبات عدم تناقض مسئلۀ منطقی شر با وجود خدا است. این دو متفکر در اصلِ اعتقاد به خدا، عالِم، قادر و خیرخواه بودن خدا، مشابهت، اما در نوع مواجهه، ذاتی‌بودن گناه، دفاع از نظریۀ عدل الهی و غلبۀ نگاه منطقی، با یکدیگر اختلاف‌نظر دارند. هدف از این مقاله، صرف تبیین و مقایسه مبانی فکری و راه‌حل‌های ملاصدرا و پلانتینگا در مسئلۀ شر نبوده است؛ بلکه نقد مبانی و راه‌حل‌های این دو متفکر و درنتیجه، ارائه راهکاری تطبیقی برای حل مسئلۀ شر است. روش تحقیق در این پژوهش، از این نظر که به موضوعی اندیشه‌ای و معرفتی می‌پردازد و به روش استدلال و تحلیل عقلانی مبادرت می‌ورزد، بنیادین و نظری است و از ‌این‌ نظر که آرای دو متفکر را مقایسه می‌کند و تطبیق می‌دهد، مقایسه‌ای و تطبیقی است.

a comparative study of mulla sadra and plantinga’s views on the issue of evil

in the tradition of islamic philosophy, mulla sadra, one of the mystical philosophers, and in westernphilosophical thought, alvin plantinga, a theistic philosopher, have both explored the issue of evil with distinctfoundations and solutions. mulla sadra’s primary basis lies in the existence of essence, and his solutions adhereto the model of the non-existence of evil and its being contingently willed. plantinga, on the other hand, seeks todemonstrate the non-contradiction of the logical issue of evil in light of god’s absolute power by using possibleworlds and the relationship between human free will and divine omnipotence. these two thinkers share commonground in their belief in god as knowledgeable, powerful, and benevolent, but they differ in their approach toinherent sinfulness, defense of theodicy, and overcoming logical challenges. the objective of this study is notmerely to explain and compare the intellectual foundations and solutions of mulla sadra and plantinga regardingthe issue of evil; rather, it aims to critically examine their premises and proposed solutions, ultimately presentinga comparative approach to resolving the issue of evil. the research methodology employed in this study isfundamentally theoretical and rational, analyzing the arguments of both philosophers and providing acomparative assessment.