جایگاه اختیار در آموزه هدایت به امر امام از دیدگاه علامه طباطبایی (ره)

هدایت باطنی که با تعبیر هدایت به امر از آن در قرآن یاد می‌شود، جریان هدایت مستمر و پایدار الهی است که توسط «امام» تا رسیدن به سعادت ابدی صورت می‌گیرد. همچنین، انسان موجودی مختار است که در گزینش راه سعادت و شقاوت اختیار دارد. مسئله اصلی این است که چگونه انسان با حفظ اختیار خود در جریان هدایت باطنی امام قرار می‌گیرد. در راستای حل این مسئله آثار فلسفی و تفسیری علامه طباطبایی(ره) با روش توصیفی‌تحلیلی بررسی شده‌اند. درنهایت، دستاورد تحقیق این است که علامه براساس مبانی حکمت صدرایی، هدایت باطنی امام را تاثیر وجودی و تکوینی امام بر ملکوت انسان در کسب مبدا معرفتی در انجام فعل اختیاری می‌داند؛ از این رو، هدایت امام، اختیار و اراده انسان را سلب نمی‌کند؛ بلکه فرآیند فعل اختیاری با استفاده از قوای نفسانی او به‌ صورت کامل شکل می‌گیرد.

the human free will in the doctrines of imam’s inner guidance: allameh tabataba’ie’s views

the concept of inner guidance refers to the continuous and stable flow of divine guidance provided by the imam, which aims to lead individuals towards eternal happiness. however, this raises an apparent contradiction:how can humans be guided along a predetermined path by the imam if they possess free will? allameh tabataba'ie'sphilosophical framework reconciles this tension. he posits that the imam's inner guidance does not negate humanfree will, but rather serves to provide the necessary perceptual and cognitive foundations for individuals to makevoluntary choices. in other words, the imam's guidance empowers people with the knowledge and understandingrequired to freely pursue the path towards felicity. this explanation allows for the rational defense of human freewill within the doctrine of the imam's inner guidance. the imam's influence is positioned as an existential andperceptual facilitation rather than a coercive force that overrides individual autonomy. this articulation helpsresolve the apparent paradox between divine guidance and human free choice.