تاملی بر معنای ایمان در آیین بودا

آیین بودا در زمرۀ ادیان بزرگ جهان به‌شمار می‌آید و با جذابیت‌های خاص خود درصدد است حیاتی اخلاقی، آرمانی و متفکرانه را به ارمغان آورد. بودیسم با تاکید بر تامل و خودشناسی به جای اعتقادورزی و شعائرگرایی، معنای ایمان را متحول ساخت؛ هرچند آن را از صحنۀ زیست بشری محو نکرد. متون بودایی از ایمان (سدها) به بودا به‌مثابۀ راهنما/آموزگار به‌عنوان شرط لازم برای آغاز سلوک سخن می‌گوید؛ اما این ایمان، شرط کافی برای نجات نیست و هرکس می‌باید همچون بودا در جست‌وجوی حقیقت برآید تا با تحقق بودای درون خویش به اشراق دست یابد و خود، نجات را تجربه کند. این نکته که ایمان آغازین در بودیسم مستلزم نوعی معرفت است، اختلاف‌نظرهایی را در باب تقدم ایمان یا معرفت برانگیخته است؛ اما بی‌تردید ایمان کورکورانه و الزام‌آور در بودیسم مطرود است. در میان فرق گوناگون بودایی، سنت شین (آمیدابودا/سرزمین پاک) با اتکای کامل بر نیروی «دیگر» یا آمیدا و ذن بودیسم با اعتماد بر نیروی «خود» برای تحقق ذهن حقیقی، به‌عنوان دو مدل ایمانی شین‌جین و چوشین مطرح شده‌اند. در این مقاله، پس از واکاوی معنای ایمان در متون بودایی، این دو مفهوم ایمانی در مقایسه با ایمان مسیحی و نیز واژه‌های قرین با سدها به‌ویژه بهکتی بررسی شده‌اند.

A Reflection on the Meaning of Faith in Buddhism

Buddhism is one of the world’s great religions intending to bring about a moral, ideal, and thoughtful living. Buddhism changed the conception of faith by emphasizing meditation and selfknowledge instead of belief and ritualism. Buddhist texts speak of faith (saddha) and confidence in the Buddha as a teacher, which is a necessary condition for the first step on the path. This faith is not, however, regarded as a sufficient condition for salvation, but each person, following Buddha, should seek the truth and experience Liberation through his own personal effort and intelligence; everyone can achieve enlightenment by realizing one’s own Buddhanature.  The fact that in Buddhism preliminary/initial faith requires some knowledge has raised controversies about the valuation of knowledge above faith, but there is no doubt that the blind and obligatory faith is rejected. Among the various Buddhist schools, Shin Buddhism (Amida Buddha/Pure Land) with a total reliance on Otherpower or Amida, and Zen Buddhism in which confidence in Selfpower leads to the realization of one’s own true mind, as two models of faith, Shinjin and Chushin, are suggested. In the present study, after analyzing the conception of faith in Buddhist texts, the two models were compared with the Christian faith. Also, the closest words to Saddha in the Pāli Canon, especially Bhakti, have been discussed. William Sessions enumerates six models of faith arguing about some of their features that Shinjin exemplifies or permits  and other features that Shinjin excludes. He also discusses the differences and the structural similarities between the Buddhist faith and the Christian faith. In this regard, Shinjin and Choshin differ from the Christian faith; for example, Shinjin can be considered faith, but the Otherpower, as its ‘object’ of faith, is Amida’s not God’s (or Christ’s); and Choshin is not a personal relation, hence, there is no ‘object’ of faith and no external agentcause of faith. In fact, Choshin is not dependent on the trust of another but is self relience. However, Buddhist transformation and Christian conversion in terms of achieving one’s deepestoriginal self, the necessity of faith for the supreme goal of enlightenment in Buddhism and of salvation in Christianity, the Nembutsu (call/think on Amida) and Christian prayer, are similar in many respects. Also, both Choshin experience and Christianfaith experience are essentially supernatural with a deep and lasting authority as regards their transcending causality.