تحلیل تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی دربرابر مخاطرات طبیعی با تاکید بر زلزله (مورد مطالعه: دهستان شیروانِ شهرستان بروجرد)

ازجمله مخاطرات طبیعی وقوع زلزله است که وقوع آن در سکونتگاه‌های انسانی آسیب‌های جبران‌ناپذیری به‌همراه دارد. در این باره درراستای کاهش اثرات آن، توجه به رویکرد تاب‌آوری مطرح شده است. این اعتقاد وجود دارد که با آگاهی و شناخت از میزان تاب‌آوری، می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب در زمینه کاهش صدمه‌ها و آثار مخرب گام برداشت. بر همین اساس در پژوهش حاضر میزان تاب‌آوری روستاهای واقع در دهستان شیروان دربرابر زلزله بررسی و تحلیل شده است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی‌تحلیلی است. به‌منظور گردآوری داده‌های موردنیاز دو روش اسنادی و میدانی (ابزار پرسشنامه) به‌کاررفته است. در روش پرسشنامه‌ای­، داده‌های لازم در قالب پرسشنامه در سطح 9 روستای نمونه­، گردآوری و برای تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، روستاهای واقع در دهستان شیروان و واحد تحلیل سرپرستان خانوارهای ساکن روستاهای نمونه است که براساس روش کوکران، تعداد 260 سرپرست تعیین و به‌صورت تصادفی انتخاب شده است. یافته‌ها نشان از آن دارد که وضعیت تاب‌آوری روستاهای مطالعه‌شده دربرابر زلزله پایین‌تر از سطح متوسط قرار و تفاوت معناداری در بین روستاها وجود داشت. نتایج نشان داد که در بین ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیرساختی و سرمایه اجتماعی نواحی روستایی بُعد سرمایه اجتماعی سهم و تاثیر بیشتری در میزان تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی ایفا می‌کند.

Analysis of Rural Area Resilience Against Earthquake; Case Study: Shirvan District (Boroujerd County)

Earthquake is one of the natural disasters that cause irreparable damages to human settlements. Therefore, in order to reduce its impact, the resilience approach has been proposed. It is believed that by having the knowledge of resiliency and proper planning, the damaging effects of such natural disasters can be reduced significantly. Thus, in this descriptiveanalytic study, we identify and analyze the resiliency of villages in the district of Shirvan against earthquakes. In order to collect the required data, both documentary and field (questionnaire) methods were employed. Questionnaires were used to collect data in nine villages, and statistical methods were used to analyze the collected data. The analysis units were the heads of households living in sample villages. Based on Cochran’s method, 260 administrators were randomly selected. The results showed that the resiliency condition against earthquakes in the sample villages was lower than the average level; however, there was a significant difference in the resiliency levels among the sample villages. In addition, among the economic, social, infrastructural, and social capital aspects in rural areas, the social capital was found to have the most contribution and effect on the resilience of rural settlements.