بازار مرزی و مناطق روستایی: بررسی نقش و جایگاه روستاییان در بازار مرزی شهرستان بانه

پژوهش حاضر در پی بررسی نقش روستاییان در شکل‌گیری بازار مرزی شهر بانه و جایگاه آنان در شبکه روابط بازار مرزی است. شناخت زمینه‌ها و بسترهای شکوفایی دادوستد مرزی به‌منظور شناخت موقعیت روستانشینی در این شهر از اهداف این مطالعه است. برای بررسی این موضوع از روش کیفی و تکنیک‌های مصاحبه، مشاهده و بررسی اسناد استفاده شد. موضوع در دو بخش بررسی نحوه تعامل و ارتباطات کنشگران روستایی با آن سوی مرز و جایگاه آنان در بازار بانه؛ و ترسیم تغییرات ایجادشده در مناطق روستایی درنتیجه حضور روستاییان در بازار بررسی شد. براساس نتایج به‌دست‌آمده، شکل‌گیری و رونق فعالیت‌های بازار، فرایندی تاریخمند است و ریشه در کنش‌ها و پیوندهای اجتماعی، فرهنگی و خویشاوندی ساکنان دو سوی مرز دارد. روستاییان به‌عنوان خط‌مقدم ارتباطات بین‌مرزی در شکل‌گیری این بازار اهمیت بسیاری دارند و توانسته‌اند در بخش‌های مختلف بازار نظیر واردات کالا، مغازه‌داری، ضمانتچی‌گری، کول‌بری و باربری جایگاهی پیدا کنند ـ هرچند که بسیاری از آنان بخش‌های فرودست بازار را اشغال کرده‌اند. چنین وضعیتی موجب شده است که بازار بانه نوعی ترکیب شهری- روستایی بیابد. به‌دلیل این حضور در فعالیت‌های بازار، تغییراتی در شیوه معیشت روستاییان و میزان روستانشینی به‌ویژه از دهه 1380 به بعد ایجاد شد. در سال 1390 صرفاً 16 درصد از شاغلان در بخش کشاورزی اشتغال داشتند و حجم بالایی از مهاجرت روستاییان به شهر پس از این دوره (فاصله سال‌های 1375 تا کنون) صورت گرفت.