نقش توسعه در تغییر مناسبات اجتماعی مطالعه موردی: روستاهای حاشیه سد کارون 3

توسعه به‌مثابه تغییر اجتماعی برنامه‌ریزی‌شده ازجمله برداشت‌هایی است که الگوی برخی کشورها ازجمله ایران قرار دارد. در این تحقیق به بررسی تغییرات ناشی از احداث سدسازی به‌عنوان یکی از طرح‌های توسعه‌ای پرداخته شد. با ساخت سد کارون 3، تمام یا بخش زیادی از 70 روستای حاشیه سد زیر آب رفت و ساکنان آن‌ها مجبور به‌جابجایی ناخواسته شدند. مقصد تعداد زیادی از این مهاجران، شهرستان ایذه و روستاهای اطراف آن بود. این پژوهش به بررسی تغییرات ایجادشده در زندگی روستائیان حاشیه سد کارون 3 پرداخت. رویکرد انجام تحقیق کیفی و روش مورداستفاده پدیدارشناسی بود. نمونه تحقیق 35 نفر و داده‌های تحقیق با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع‌آوری و با روش تحلیل مضمون، تم‌های تحقیق استخراج گردید. یافته‌های تحقیق نشان داد پس از جابجایی روستائیان، همه اشکال مناسبات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی قبلی دستخوش تغییر اساسی شدند. شکل‌گیری روابط مبتنی بر پول؛ شکل جدید همسایگی؛ بهبود اوضاع زندگی زنان و جوانان؛ تغییر الگوی اشتغال و حضور پررنگ بروکراسی و قدرت در زندگی، و سست شدن پایه‌های پدرسالاری ازجمله تغییرات به وجود آمده در زندگی این اجتماعات بود. همچنین یافته‌ها نشان داد ضعف یا نبود حمایت نهادی بلندمدت منجر به گسیختگی مکانی، زوال میراث معنوی و حاشیه‌ای شدن اجتماعی ساکنان این روستاها شد. در خصوص جبران برخی آثار منفی، اقدامات جبرانی نهادی برای گروه‌های تحت تاثیر پیشنهاد شد.

the role of development in changing social relations:the case study of villages on the edge of karun-3 dam

during the construction of the karun-3 dam, all or most of the 70 villages along the dam were flooded, and their residents were forced to relocate. the destination of a large number of these immigrants was izeh city and its surrounding villages. this research examined the changes made in the lives of the villagers on the edge of the karun-3 dam. the approach used in conducting qualitative research was phenomenology. the research sample of 35 people and the research data were collected using semi-structured interviews, and research themes were extracted using the thematic analysis method. the findings of the research showed that after the relocation of the villagers, all forms of previous economic, social, cultural, and political relations underwent fundamental changes. forming relationships based on money, the new form of neighborhood, improving the living conditions of women and youth, changing the pattern of employment and the colorful presence of bureaucracy and power in life, and weakening the foundations of patriarchy were among the changes that occurred in the lives of these communities. also, the findings showed that the weakness or lack of long-term institutional support led to spatial fragmentation, the deterioration of spiritual heritage, and the social marginalization of the residents of these villages.