آینده‌پژوهی پیامدهای انتقال آب چاه‌های عمیق تایباد به سنگ معدن سنگان خواف بر نواحی روستایی شهرستان تایباد

رشد فزاینده صنعت، برداشت بی‌رویه از منابع محدود، دگرش اقلیم، بی‌پروایی نسبت به بایسته‌های توسعه پایدار، بنیادهای زیستی و تعادل بن‌مایه‌های زیست‌کره را به‌شدت برآشفته‌اند. در این میان، امنیت غذایی جوامع درهم‌تنیدگی بالایی با پایداری و پویایی فعالیت‌های روستایی دارد که به منابع آب در دسترس بستگی دارد. این در حالی است که طی چند دهه گذشته سهم آبِ بخش صنعت افزایش‌یافته و در برخی مناطق، آب حوزه کشاورزی به سمت صنعت جهت داده‌شده است. تداوم این وضعیت امنیت غذایی، پایداری و پویایی فعالیت‌های روستایی را تهدید می‌کند. شهرستان کم بارش تایباد در خاور کشور، درگیر انتقال آب چاه‌های عمیق موجود به سنگ معدن سنگان خواف بوده است. مقاله حاضر به آینده‌پژوهی پیامدهای انتقال آب چاه‌های عمیق تایباد به سنگ معدن سنگان خواف بر نواحی روستایی شهرستان تایباد پرداخته است. روش‌شناسی حاکم بر پژوهش، توصیفی تحلیلی است. درون داده‌های موردنیاز با روش کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری و با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای micmac، scenario wizard، vensim و مدل ahp موردبررسی قرارگرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که از هجده وضعیت احتمالی مربوط به پنج سناریو با سازگاری قوی، وضعیت‌هایی که پیامدهای انتقال آب چاه‌های عمیق تایباد به سنگ معدن سنگان خواف بر نواحی روستایی تایباد را در آستانه بحران بیان می‌کنند، بیشترین وضعیت‌های احتمالی ممکن را در برمی‌گیرند. بر این پایه، راهکار انتقال آب چاه‌های عمیق تایباد به سنگ معدن سنگان خواف به علت بحرانی بودن منابع آب در شهرستان تایباد و ضعف در تغذیه آبخوان‌های این شهرستان متوقف شود، مناسب‌ترین راهکار شناخته شد.

future research on the implications of transferring water from the deep wells of taybad to the sangan khaf ore should concentrate on the effects on the rural areas surrounding taybad city

the growth of industry, the extraction of finite resources, and climate change have disrupted the balance of the biosphere. this disruption continues despite the increasing allocation of water to the industrial sector and, in some regions, the diversion of agricultural water resources for industrial purposes. the ongoing challenges to food security pose a significant threat to rural livelihoods. the low-rainfall city of taibad, located in the eastern part of the country, has been engaged in transferring water from existing deep wells to the sangan khaf ore site. this article examines the future implications of transferring water from the deep wells of taibad to the surrounding rural areas. the necessary data were collected through both library research and field methods and analyzed using micmac, scenario wizard, vensim software, and the analytic hierarchy process (ahp) model. the research findings indicated that, out of eighteen potential situations related to five scenarios with strong compatibility, the situations highlighting the consequences of transferring water from the deep wells of taibad to the sangan khaf ore on the rural areas of taibad—currently on the brink of crisis—are the most likely to occur. these situations are significant. consequently, the transfer of water from the deep wells of taibad to the sangan khaf ore was identified as the most appropriate course of action, given the critical state of water resources in taibad and the insufficient replenishment of the city’s aquifers