آمایش فضایی توسعه گردشگری در مناطق روستایی استان مرکزی

برنامه‌ریزی برای پایداری در گردشگری روستایی نیازمند مطالعات آمایشی پایه است. تاکنون بیش از 30 روستا در استان مرکزی به‌عنوان هدف گردشگری تعیین شده‌اند که نه لزوماً همگی مستعد توسعه پایدار گردشگری هستند و نه چنین امکانی منحصر به همین تعداد است. در مطالعه حاضر، به‌عنوان یک آمایش پایه در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی گردشگری روستایی، 130 روستای مرتبط شناسایی و با طراحی کاربرگ جامعی، داده‌های موردنیاز در رابطه با موقعیت روستاها، الزامات ساختاری و انسانی گردشگری، انواع جاذبه‌ها و میراث ملموس و ناملموس قابل بهره‌‌برداری، مشاغل، محصولات و رویدادها و محرک‌ها و موانع توسعه گردشگری روستایی در سطح استان، گردآوری شد. با ملاحظه همزمان سه مقوله «میراث و جاذبه‌های گردشگری»، «زیرساخت‌ها و تسهیلات گردشگری» و «اشتغال و کارآفرینی گردشگری» به‌عنوان پیش‌نیازهای ضروری و پیامد مطلوب، چهار گروه متمایز برای برنامه‌ریزی‌های راهبردی گردشگری روستایی مشخص شدند. تنها ده روستا با وضعیت مطلوب در هر سه زمینه، مستعد پایداری در توسعه گردشگری بودند و در مقابل، گردشگری گزینه‌ای نامناسب برای 22 روستا و فاقد اولویت راهبردی در 48 روستای دیگر تشخیص داده شد. مهم‌تر آنکه 50 روستای برخوردار از قابلیت و اولویت برای تحقق توسعه و پایداری گردشگری نیز در سه زیرگروه متمایز با نیازمندی‌های راهبردی متفاوت در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، شناسایی و معرفی شدند.

spatial planning of tourism development in rural areas of markazi province

planning for sustainability of rural tourism requires basic spatial studies. so far, more than 30 villages in the markazi province have been targeted as key villages of rural tourism, which are not necessarily all susceptible to sustainable tourism development, nor are such capabilities limited to this number. this research, as a basic spatial study in rural tourism planning and policy-making, has focused on 130 tourism-related villages across the province. the needed data were gathered primarily by self-designing a comprehensive worksheet, including the location of villages, structural and human prerequisites of tourism, types of attractions and exploitable tangible and intangible heritage, job opportunities, products and events, and drivers and obstacles of rural tourism development. considering the three principal components of heritage and tourist attractions, tourism infrastructure and facilities, and tourism employment and entrepreneurship as necessary prerequisites and desirable outcomes, four distinct groups were identified for strategic planning of rural tourism. only ten villages were prone to sustainability in tourism development with a simultaneous favorable situation in all triple dimensions. on the other hand, tourism was found to be an inappropriate option for 22 villages, lacking strategic priority in 48 other villages. more importantly, 50 villages with the ability and priority to realize the development and sustainability of tourism were also identified and introduced in three distinct subgroups with different strategic requirements in policy making and planning.