اولویت‌بندی پیشران‌های توسعه کشت محصولات گرمسیری در روستاهای جنوب شرق کشور با رویکرد آینده‌پژوهی

یکی از مهم‌ترین پتانسیل‌های بخش کشاورزی با‌توجه‌به شرایط آب و هوایی ایران، تولید محصولات گرمسیری در روستاهای جنوب شرق کشور است که می‌تواند نقش بسیار مهمی در تامین امنیت غذایی، اشتغال و حفظ و پایداری محیط‌زیست منطقه داشته باشد. این امر اهمیت آینده‌پژوهی‌ در حوزه محصولات گرمسیری را روزافزون می‌سازد. در این راستا هدف این پژوهش اولویت‌بندی پیشران‌های مهم توسعه محصولات گرمسیری در مناطق روستایی جنوب شرق کشور (استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان) بوده به‌گونه‌ای که ابتدا سناریوهای مختلف تعیین شده و سپس سعی شده با ارائه راهبردهای موثر به تثبیت و توسعه این محصولات در روستاهای منطقه کمک شود. روش پژوهش حاضر مبتنی بر آینده‌پژوهی است. در گام نخست شناسایی عوامل کلیدی، به‌وسیله مصاحبه‌های عمیق و هدفمند با 29 نفر از خبرگان بخش کشاورزی انجام گرفته و سپس به تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌وسیله تشکیل ماتریس آثار متقابل و نرم‌افزار آینده‌پژوهی میک‌مک پرداخته شده و درنهایت سناریوها با استفاده از روش پنل خبرگان با حضور 29 نفر و با نرم‌افزار سناریوویزارد ایجاد شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که از بین پیشران‌ها، شش پیشران توسعه زیرساخت‌ها (حمل‌ونقل، سردخانه، جاده و راه‌آهن)، سیاست‌های بالادستی در حوزه محصولات گرمسیری، تقویت توان صادرات محصولات گرمسیری، استفاده از شیوه‌های نوین تولید، خرید تضمینی محصولات گرمسیری و برندسازی محصولات گرمسیری میزان تاثیرگذاری‌شان بیشتر از میزان تاثیرپذیری‌شان است. بر این اساس پیشنهاد می‌شود که به‌منظور توسعه این محصولات در روستاها حمایت‌های معنوی (سیاست‌های بالادستی) و مادی از تولید این محصولات در دستور کار قرار گرفته و با ایجاد زیرساخت‌ها و معرفی شیوه‌های نوین تولید، زمینه خودکفایی و تامین نیاز داخلی به این محصولات فراهم شده و با برندسازی، زمینه صادرات این محصولات ایجاد شود.

prioritization of drivers for the development of tropical crops in the south-eastern villages of the country with a future research approach

one of the most important potentials of the agricultural sector according to the weather conditions of iran is the production of tropical products in the villages of the southeast of the country, which can play a very important role in providing food security, employment and preserving and sustaining the environment of the region. this increases the importance of future research in the field of tropical products. in this regard, the aim of this research is to prioritize the important drivers of the development of tropical products in the rural areas of the southeast of the country (provinces of sistan and baluchestan and hormozgan) in such a way that first different scenarios are determined and then it is tried by presenting strategies. to effectively help stabilize and develop these products in the villages of the region. the current research method is based on prospective studies. in the first step, key factors were identified through deep and targeted interviews with 29 experts in the agricultural sector, and then the information was analyzed by forming a matrix of mutual effects and micmac future research software, and finally, scenarios using the expert panel method was created with the presence of 29 people and with the scenario wizard software. the findings show that among the drivers, six drivers are infrastructure development (transportation, cold storage, road and railway), upstream policies in the field of tropical products, strengthening the export potential of tropical products, using new methods of production, guaranteed purchase of tropical products and branding of tropical products are more effective than their effectiveness. based on this, it is suggested that in order to develop these products in the villages, spiritual (upstream policies) and material support for the production of these products is on the agenda and by creating infrastructure and introducing new production methods, the field of self-sufficiency and supply of domestic demand for these products is provided and with branding, the field of export of these products is created.