روستائیان و رفتارهای محیط‌زیستی (مطالعه‌ای کیفی در باب چگونگی وضعیت جامعه‌پذیری محیط‌زیستی در روستاهای غرب گیلان)

یکی از بنیادی‌ترین سازوکارهای نهادینه‌سازی فرهنگ حفاظت از محیط‌زیست، توسعه آموزه‌های محیط‌زیستی از طریق آموزش، پرورش و به‌طورکلی، جامعه‌پذیری است. هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت و چگونگی جامعه‌پذیری محیط‌زیستی در استان گیلان (روستاهای طوالش) به روش کیفی است. جامعه مطالعاتی این تحقیق شامل 40 نفر از روستائیان و کارشناسان است که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند مورد مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته قرار گرفتند. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل محتوای کیفی مبتنی بر قیاسی جهت‌دار و به‌واسطه کدگذاری، مقوله‌بندی و یافتن روابط قاعده‌مند بین مقولات و مفهوم انجام شد. اعتبار تحقیق به دو شیوه باورپذیر کردن گزینشی و ارزیابی اعتبار به روش ارتباطی حاصل گردید. بر اساس مفهوم «جامعه‌پذیری محیط‌زیستی» به‌عنوان مفهوم اصلی تعدیل‌یافته مبتنی بر نظریه ارزش‌های مادی/فرامادی اینگلهارت، 4 مقوله، 6 زیرمقوله و 8 کد استخراج و تحلیل شد. نتایج تحقیق حاکی از وضعیت ضعیف جامعه‌پذیری محیط‌زیستی در نواحی روستایی‌ و وجود چالش‌ها و موانع جدی در این زمینه است. به‌عبارت‌دیگر، کارگزاران جامعه‌پذیری در زمینه جامعه‌پذیری محیط‌زیستی روستائیان موفق نبوده‌اند. گزاره نظری حاصل از مجموع این یافته‌ها عبارت است از: در نواحی روستایی، تولید فرهنگ حفاظت از محیط‌زیست تحت لوای ساختار آموزش‌وپرورش غیررسمی و رسمی مورد اهتمام جدی قرار نگرفته است. همچنین، این وضع بیانگر ناکارآمدی عملکرد آموزشی سایر سازمان‌ها در این زمینه است که موجب شد تا جامعه روستایی در معرض جامعه‌پذیری محیط‌زیستی قرار نگیرد. به‌طورکلی، نتایج تحقیق حاضر بیانگر توسعه‌نیافتگی آموزش‌وپرورش محیط‌زیستی در روستاها و درنهایت، عدم پرورش شناختی محیط‌زیستی روستائیان است.

villagers and environmental behaviors (a qualitative study on the environmental socialization situation in the villages of west gilan)

the purpose of this study is to investigate the situation and how the environmental socialization in the villages of tavalesh (gilan province) by qualitative method. the study population includes 40 villagers and experts who were subjected to a semi-structured interview using purposive sampling. data analysis was done using qualitative content analysis, based on directed deductive and through coding, categorizing and finding regular relationships between categories and concepts. the credibility of the research was obtained by two methods of selective credibility and credibility evaluation by communication method. based on the concept of environmental socialization as the main modified concept based on inglehart’s theory of material/post-material values, 4 categories, 6 subcategories and 8 codes were extracted and analyzed. the research results indicate the weak situation of environmental socialization in rural areas and the existence of serious challenges and obstacles in this field. as a result, socialization agents have not been successful in the environmental socialization of villagers. the theoretical proposition resulting from the total of these findings is: in rural areas, the production of environmental protection culture under the banner of informal and formal education structure has not been given serious attention. in addition, the ineffectiveness of the educational performance of other organizations in this field is significant; therefore, the rural community has not been exposed to environmental socialization. in general, the results indicate the underdevelopment of environmental education in the villages and ultimately the lack of environmental cognitive education of villagers.