تحلیل اثرات سرمایه اجتماعی بر حس تعلق مکانی خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی در شهرستان دورود

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که فراوانی آن به‌‏ویژه در نواحی خشک و نیمه‌خشک بسیار زیاد است. این پدیده در هر منطقه‌ای می‌تواند رخ دهد و انسان و محیط‌زیست را تحت تاثیر قرار دهد، هرچند اثرات آن در مناطق روستایی به دلیل وابستگی معیشت به نزولات جوی بسیار بیشتر از سایر مناطق است. در این زمینه خشکسالی‏‌های گذشته حس تعلق مکانی خانوارهای روستایی به شدت کاهش داده است. بنابراین، عواملی که می‏‌تواند در این زمینه اثرگذار باشد از ضرورتی انکارناپذیر برخوردار است. در این راستا این پژوهش با هدف کلی اثرات سرمایه اجتماعی بر حس تعلق مکانی خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه خانوارهای روستایی کشاورز شهرستان دورود بود. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 375 سرپرست خانوار برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه‏‌ای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. تجزیه‌وتحلیل داده‏‌ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم‌‏افزارهای spss23 و lisel8.54 انجام شد. نتایج گروه‌‏بندی خانوارهای روستایی نشان داد که از آنان از نظر سطح تعلق مکانی و سرمایه اجتماعی در وضعیت مناسبی قرار ندارند. علاوه بر این، نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری پژوهش نشان داد که ابعاد سرمایه اجتماعی با ضریب تبیین 51 درصد (0/71 =t= 11/89,  γ) اثر مثبت و معنی‏‌داری بر حس تعلق مکانی خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی دارد.

An Analysis of the Effects of Social Capital on the Sense of Spatial Belonging of Rural Households in Drought Conditions in Dorud County

Drought is one of the natural disasters that is very common, especially in arid and semiarid areas. This phenomenon can occur in any region and affect humans and the environment; however, its effects in rural areas are much greater than in other areas due to the dependence of livelihood on rainfall. As a result, past droughts have severely reduced the sense of spatial belonging of rural households. Therefore, the factors that can affect this field are undeniably necessary. Accordingly, this study was conducted with the general purpose of studying the effects of social capital on the sense of spatial belonging of rural households in drought conditions. The statistical population of the study included all rural households farmers of Dorud County. The sample size consisted of 375 heads of households selected for the study using the Krejcie and Morgan table. For collecting data, a questionnaire was designed. The validity of this questionnaire was confirmed by a panel of experts and its reliability was confirmed by Cronbach’s alpha coefficient. Data analysis was performed in two sections of descriptive and inferential statistics using SPSS23 and Lisrel8.54 software. The results of grouping rural households showed that they are not in a good position in terms of spatial belonging and social capital. In addition, the results of structural equation modeling showed that the dimensions of social capital with a coefficient of explanation of 51% (γ = 0.71, t = 11.89) have a positive and significant effect on the sense of spatial belonging of rural households in drought conditions.