واکاوی موانع گسترش کشت هیدروپونیک در توسعه اقتصادی روستایی (موردمطالعه: بخش مرکزی شهرستان گرگان)

امروزه یکی از راه‌های مناسب برای خودکفایی و امنیت غذایی هر کشوری، گسترش و بهره‌برداری از گلخانه‌های هیدروپونیک است. تحقیق حاضر به صورت کاربردی بوده و روش آن به صورت توصیفی تحلیلی و میدانی است. با استفاده از فرمول کوکران،260 نفر از کارفرمایان و کارگران مزرعه هیدروپونیک و همچنین روستائیان به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. سپس با استفاده از آماره‌های توصیفی و آزمون فریدمن، تحلیل همبستگی گاما و تکنیک تحلیل‌عاملی در محیط نرم‌افزاری spss، داده‌ها مورد سنجش و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج مقایسه میانگین فریدمن نشان داد که بالا بودن هزینه اولیه کشت هیدروپونیک و فقدان مهارت کشاورزان بالاترین مقادیر را به خود اختصاص دادند و به عنوان جدی‌ترین موانع محسوب می‌گردند. همچنین نتایج ماتریس تحلیل همبستگی گاما نشان داد بالا بودن هزینه کشت هیدروپونیک با فقدان مهارت کشاورزان تا سطح اطمینان 95 درصد رابطه معناداری با یکدیگر دارند. نتایج تحلیل عاملی نیز موانع کشت هیدروپونیک در روستاها را به چهار عامل اصلی دسته‌بندی کرد. در این بین موانع نهادی/ اداری با 28.16 درصد واریانس مقدار ویژه به عنوان مهم‌ترین موانع شناسایی شدند و بعد از آن به ترتیب موانع اقتصادی و اجتماعی، موانع زیرساختی و موانع محیطی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در ضمن مولفه‌های بررسی شده در مجموع 75.91 درصد از موانع کشت هیدروپونیک در روستاها محسوب شده و حدود 24.09 درصد باقی‌مانده مربوط به عواملی هستند که در این پژوهش شناسایی نشدند.

Investigating the Barriers to the Development of Hydroponic Farming in the Development of the Rural Economy (Case Study: Central District of Gorgan County)

Nowadays, one of the appropriate ways for selfsufficiency and food security of our country is the development and deployment of hydroponic greenhouses. This study is in applied form and in terms of method, it is descriptiveanalytical. Also using Cochran’s formula, 260 employers and hydroponic farm workers as well as villagers were selected as a sample population and questioned and finally analyzed by using descriptive statistics and Friedman test, gamma correlation analysis matrix and factor analysis model in SPSS software environment. The results of the Friedman Test show that the high initial cost of hydroponics and lack of skills of farmers are considered the most serious obstacles. Also, the results of gamma correlation coefficient matrix analysis indicate that costly hydroponics with the inability of cultivation for many crops, lack of skills of farmers’ significant relationship up to 95% confidence level. The results of factor analysis also classified the obstacles to hydroponics in rural areas into four main reasons. Among these, institutional/administrative obstacles with 28.16% of eigenvalue variance are considered as the most important reason and economic and social obstacles, infrastructural barriers, and environmental barriers are in the next positions, respectively. In addition, the studied components are a total of 75.91% of obstacles to hydroponics in rural areas and about 24.9% of the remaining are about factors that were not investigated in this study.