مفهوم‌سازی پدیدارشناسانه هسته نهادی برنامه‌ریزی فضایی راهبردی کیفیت محیطی روستاهای شهرستان کازرون

پژوهش کنونی به دنبال مفهوم‌سازی هسته نهادی با رویکردی استفهامی قیاسی در برنامه‌ریزی فضایی کیفیت محیطی روستاهای سُمغان و مُله‌انبار است. خط‌مشی‌های برنامه‌ریزی در این سکونتگاه‌ها بدون مشارکت بهره‌وران و بیشتر از بالا به پایین بوده که پیامدهای اجرای این سیاست‌ها بی‌توجهی به بن‌مایه درونی جریان‌های فضای زیست (شهروندان، فعالیت و کسب‌وکارها) با کیفیت محیطی پایین بوده است. همچنین تخصص‌محوری و بخشی‌نگری در برنامه‌ریزی‌ توسعه پایدار فضایی روستاهای مزبور و وجود رویکرد غالب کالبد‌ی که به جریان‌های اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و اکولوژیکی توجه لازم نداشته‌اند. هدف از انجام این پژوهش تدوین فرآیند مفهوم‌سازی هسته نهادی کیفیت محیطی برنامه‌ریزی فضایی بر پایه رویکرد مشارکتی و ذی‌نفعان روستایی است. این پژوهش که به روشی کیفی و رویکردی پدیدارشناسی در دو روستای سُمغان و مُله‌انبار و با مشارکت 42 تن از ذی‌نفعان این دو روستا با توجه به تجربه‌های زیسته آن‌ها به این موضوع پرداخته است که در طی پژوهش با تمرکز بر گروه‌های‌ روستایی و آیین و الگوهای رفتاری زندگی روزانه آن‌ها در قالب کارگاه‌های مشارکتی و با روش گلوله‌‌برفی به مطالعه کیفیت محیطی پرداخته است، افزون بر آن در چهارچوب این دو رویه روش برنامه‌ریزی از رویکردهای ارزیابی مشارکتی کیفیت محیطی، ارزیابی مشارکتی ارتباطات روستایی به تحلیل مفهوم‌ها پرداخته شد که با ابزارهایی مانند مصاحبه، بحث گروهی در چهارچوب مفاهیمی با 9 مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و 9 کارگاه مشارکتی به سرانجام رسیده است که هسته‌ نهادی آن از دیدگاه مشارکت‌کنندگان تعریف روستا، کیفیت ارزش‌ها، دانش، راهبری، برنامه‌ریزی راهبردی، یکپارچگی، پیوندهای روستایی شهری و حقوق شهروندی تعیین گردید.

Phenomenological Conceptualization of the Institutional Core of Spatial Planning of Environmental Quality in Kazeroun’s Villages

The present research seeks to detail a phenomenological conceptualization of institutional core with a retroductivedeductive research strategy in the spatial planning of environmental quality in the case study. Planning polices in these settlements do not include stakeholders’ participation and are often topdown. Also, specialization and sectorial view in the planning of sustainable spatial development of the villages and the existence of a prevailing physical approach that did not pay attention to economic, sociocultural, and ecological issues, led to the change of land use. Agricultural land has been used by other users, and with the passing of time, urbanism has become more popular with the spirit of consumerism, weakening of production morale, reducing the level of economic productivity, and eventually reducing the environmental quality of these villages. According to the lived experiences of the rural inhabitants and the participants, by focusing on rural groups and customs and behavioral patterns in their daily lives in the form of participatory workshops and using the snowball method, this study examined the environmental quality. In addition, in the framework of these two methods of planning, the methodology of participatory assessment of environmental quality and participatory assessment of rural communication were used to analyze the concepts with tools such as interviews and group discussions, which included 9 semistructured interviews and 9 participatory workshops with the presence of rural groups, and the institutional cores were determined from the point of view of the participants in the definition of village, quality of values, knowledge, leadership, strategic planning, integration, ruralurban linkages and citizenship rights.