جایگاه تعاونی‌های تولید روستایی در ظرفیت‌سازی سرمایه اجتماعی جوامع محلی شهرستان همدان

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه تعاونی‌های تولید روستایی در شکل‌گیری و ظرفیت‌سازی سرمایه اجتماعی است. این تحقیق از نوع مطالعات توصیفی تحلیلی بوده که به روش پیمایش انجام شده است. داده‌های موردنیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و روش میدانی با ابزار پرسشنامه جمع‌آوری شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 1655 نفر از اعضای تعاونی‌های تولید روستایی شهرستان همدان بوده که 180 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی با انتساب متناسب انتخاب شدند. روایی محتوایی سوالات ابزار تحقیق توسط متخصصان موضوعی انجام گرفت. محاسبه روایی سازه و پایایی آن نیز با محاسبه پایایی ترکیبی و ضریب آلفای کرونباخ تایید گردید. یافته‌ها نشان داد که سطح ظرفیت‌سازی سرمایه اجتماعی درون‌گروهی و ارتباطی اعضا به ترتیب در سطح متوسط و ضعیف به دست آمد. نتایج همبستگی پیرسون رابطه معنی‌دار بین متغیرهای سن، سابقه عضویت در تعاونی، سابقه کشاورزی و تعداد دوره‌های آموزشی با متغیرهای ظرفیت‌سازی سرمایه اجتماعی درون‌گروهی و ارتباطی را تایید می‌کند، در همین رابطه بین زنان و مردان تفاوت معنی‌دار ازلحاظ ظرفیت‌سازی سرمایه اجتماعی درون‌گروهی وجود نداشت اما ظرفیت‌سازی سرمایه اجتماعی ارتباطی مردان نسبت به زنان قابل‌توجه بود. نتایج کسب‌شده در رابطه با مقادیر شاخص‌های برازش به‌دست‌آمده نشان داد که هر دو مدل اندازه‌گیری ظرفیت‌سازی سرمایه اجتماعی درون‌گروهی و ارتباطی از برازش مناسبی برخوردار بودند. همچنین نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد تعامل درون‌گروهی (83/λ=0) قوی‌ترین شاخص برای سازه ظرفیت‌سازی سرمایه اجتماعی درون‌گروهی و شبکه روابط رسمی (84/λ=0) قوی‌ترین شاخص برای سازه ظرفیت‌سازی سرمایه اجتماعی ارتباطی است.

Position of Rural Production Cooperatives in Capacity Building of Social Capital of local communities in Hamadan County

The purpose of the present research is to investigate the position of rural production cooperatives in the formation and of social capital. This study is descriptiveanalytical surveybased study. Data were collected using library studies and field method using a questionnaire. The statistical population of the study consisted of 1655 members of rural production cooperatives in Hamadan, Iran, out of whom 180 were selected using Cochran formula by proportional random sampling method. Content validity of the questionnaire was assessed by subject matter experts. The construct validity and reliability of the construct were confirmed by calculating the composite reliability and Cronbach’s alpha coefficient. The results showed that the level of capacity building of bonding and linking social capital was medium and low, respectively. Pearson correlation results confirmed the significant relationship of age, membership experience in the cooperative, agricultural experience and number of training courses with the variables of capacity building of linking and bonding social capital. In this regard, there was no significant difference between men and women in terms of capacity building of bonding social capital but capacity building of linking social capital of men was significantly higher than women. The results obtained in relation to the values of the fit indices showed that both the models of measuring capacity building of bonding and linking social capital had good fitting indices. The results of confirmatory factor analysis indicated that the bonding interaction (λ = 0.83) was the strongest indicator of the capacity building of bonding social capital and formal relationship network (λ = 0.84) was the strongest indicator of the capacity building of linking social capital.