نقد و بررسی پژوهش‌های جغرافیایی (با تاکید بر پژوهش‌های جغرافیای روستایی)

تقلیل فضا به عینیت صرف و اکتفا کردن به روش‌های صرفاً کمی در ارتباط با شناخت فضای جغرافیایی مسائلی را برای علم جغرافیا به‌خصوص در چند دهه اخیر مطرح ساخته است یکی از این مسائل را می‌توان عدم فهم جهان، فضا و تجربه زیسته کنشگران محلی دانست. در این مقاله سعی شده است تا با شناخت ویژگی‌های هستی شناسانه، معرفت شناسانه و روش شناسانه پژوهش‌های جغرافیایی (با تاکید بر پژوهش‌های جغرافیای روستایی) نشان داده شود که این پژوهش‌ها از منظر پارادایم شناسی در کدام دسته از پارادایم‌های اثبات‌گرایی، تفسیری و انتقادی قرار می‌گیرند و در نهایت به نقد و بررسی پژوهش‌های جغرافیایی پرداخته شده است. به منظور دست یافتن به اهداف تحقیق و همچنین پاسخ‌گویی به سوال‌های تحقیق از روش تحلیل محتوا از نوع تحلیل محتوای کمی استفاده شده است. تحلیل محتوای 70 مقاله اخیر نشریات جغرافیایی (پژوهش‌های روستایی) نشان می‌دهد که نگاه غالب هستی‌شناسی پژوهش‌های جغرافیایی در پارادایم اثبات‌گرایی جای دارد. همچنین، از نظر معرفت‌شناسی، در 54 مقاله رابطه پژوهشگر و پژوهش شونده به‌صورت سوژه ابژه و بر اساس یک ارتباط دوگانه بوده است. بر اساس روش‌شناسی هم غالب پژوهش‌ها (57 مقاله) به روش صرفاً کمی اکتفا کرده‌اند. به منظور برون‌رفت از وضعیت فعلی پژوهش‌های جغرافیایی (حاکمیت اندیشه اثبات گرایانه) پژوهشگران می‌توانند در کنار ابزارهایی مانند پرسشنامه، تکنیک‌ها و مدل‌های آماری و نرم‌افزارهای تحلیل فضا مانند جی‌آی‌اس (gis) از «زبان» به عنوان خانه هستی، به شناخت و فهم فضای کنشگران محلی نائل شوند.

Pathology of geographical research (with an emphasis on rural geography research)

In recent decades, reduction of space to mere objectivity has created problems for the science of geography. One of the issues in the recognition of geographical space is reflected in the geographical research that is confined to purely quantitative methods. This paper is an attempt to have a pathological analysis of the principles of geographical knowledge (i.e. ontology, epistemology and methodology) with respect to the dominant paradigm of geographical research, in general, and in rural geography knowledge, in particular. A content analysis of 70 recent geographical articles (rural studies) showed that positivism has been the dominant approach in geographical research. Also, in 54 articles, the relationship between the researcher and the researched was identified to be a dichotomous subjectobject relationship. The goal of this article is to seek an understanding of language as a starting point to examine the local actors' space. Along with language, there are other tools to contribute; questionnaires, statistical models, and software analysis techniques such as the GIS software are of benefit too in this respect.