سنجش میزان خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی در استان آذربایجان شرقی

میزان خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی بیانگر سطح مشکل‏دار بودن ساختار مدیریت بهره‏ برداری از زمین هست که می‏تواند توسعه کشاورزی را محدود نموده و فرصت‏ های توسعه پایدار روستایی را کاهش دهد. بنابراین هدف این تحقیق استخراج متغیرهای خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی و تدوین شاخص‏ های مربوطه جهت سنجش میزان آن در استان آذربایجان شرقی است. جامعه آماری این تحقیق را بهره‌برداران کشاورزی ساکن در استان آذربایجان شرقی تشکیل می‌دهد (212926=n). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر برآورد شد که به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع‏آوری اطلاعات پرسشنامه‏ ای بود که روایی آن با استفاده از نظرات پژوهشگران و کارشناسان سازمان امور اراضی کشور بازبینی و اصلاح شد. اطلاعات مکانی اراضی کشاورزی با استفاده از بانک اطلاعات کاداستر اداره امور اراضی استان آذربایجان شرقی تهیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که شهرستان‏های بناب و بستان‏آباد با متوسط اراضی 2.28 و 13.71 هکتار به ترتیب خردترین و وسیع‏ترین اراضی را داشتند. از نظر پراکندگی نیز قطعات شهرستان بناب و اسکو با میانگین فاصله 3.8 و 1.4 کیلومتر از همدیگر و از مرکز روستا به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان پراکندگی بودند. از نظر میزان خردی و پراکندگی اراضی نیز که از طریق شاخص شموک به دست آمد شهرستان‏های شبستر و بستان‏آباد با میزان 8.3 و 1.3 کیلومتر بر هکتار به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی بودند.