تحلیل تضاد کنشگران اجتماعی در عرصه‌های منابع طبیعی و تاثیرات آن بر جامعه روستایی (مورد مطالعه: شهرستان بروجن)

منابع طبیعی یکی از ارکان جدایی‌ناپذیر زندگی انسان‌هاست و بسیاری از نیاز‌های ضروری آدمی مانند خوراک، پوشاک و مسکن از وجود چنین منابعی حاصل می‌شود. اما تلاش برای برآورده‌کردن نیازهای معیشت خانوار، گاه باعث ایجاد تضاد و درگیری بین ذی‌نفعان منابع طبیعی می‌شود که تاثیرات نامطلوبی بر معیشت آن‌ها می‌گذارد. از این رو، هدف این پژوهش ترسیم الگوی تضاد بین کنشگران و تحلیل تاثیر این تضادها بر جامعه روستایی در حوضه‌های دوراهان و چشمه‌علی در استان چهارمحال و بختیاری است. در این زمینه از روش‌شناسی کیفی شامل طرح مطالعه چندموردی با واحدهای تحلیل چندگانه استفاده شد. بنابراین، در گردآوری داده‌ها، روش‌های کیفی مانند مشاهده، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته، گروه‌های متمرکز، نقشه‌کشی‌ها و نمودارهای ون به‌کار رفت. داده‌ها در نهایت، با روش ارزیابی الگوی تضاد، ترسیم و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که وجود منافع مختلف بین کنشگران باعث ایجاد تضاد در سطوح متفاوت بین آن‌ها می‌شود. همچنین، تضاد بین کنشگران باعث تضعیف معیشت خانوارهای روستایی، مهاجرت خانوارها از روستاها و کاهش سرمایه‌های اجتماعی می‌شود. با وجود پیامدهای منفی، تضاد در برخی موارد نتایج مثبت بر جای گذاشته است؛ برای مثال، اقدامات کارشناسان منابع طبیعی در حفاظت از منابع طبیعی و جلوگیری از بهره‌برداری‌های بی‌رویه، با وجود تضاد، باعث بهبود پوشش گیاهی در بعضی مناطق شده است.

Analyzing Social Actors' Conflict in Natural Resources Management and Its Impact on Rural Communities (Case Study: Borujen County)

Natural resources are considered to be essential elements of human life for fulfilling necessary needs, such as food, clothing and housing. However, the effort to addressing basic needs, to some extent, causes to creates conflict among stakeholders of natural resources stakeholders, which leads to adverse effects on their livelihoods. The purpose of this paper is to illustrate the conflict pattern among relevant actors, and to analyze the impact of this conflict on the rural communities. A multiple case study methodology with multiple units of analysis was utilized conducted in the Dorahan and Cheshme Ali Watersheds, located in the Chaharmahal and Bakhtiari Province, Iran. The data were collected using qualitative techniques such as observation, semistructured interviews, focus groups, mapping and Venn diagrams. The data were finally analyzed using the Conflict Pattern Assessment (CPA) technique. The results showed that the external actors and local communities, including rural and nomadic people had different interests in the watersheds, which caused conflicts among them. The most important consequences of these conflicts have been weakening of rural households' livelihoods, increasing rural – urban emigration and decreasing social capital. Despite the negative impacts, the conflict has had some short term positive impacts on improving rangelands vegetation due to prohibiting rural livestock from early grazing.