امکان سنجی صحّت استناد به ‌وهن دین در تعطیل و تغییر احکام

وهن دین به ‌معنای سستی و ضعف دین ناشی از سلوکی خارجی و یا حکمی شرعی، از جمله عناوینی است ‌که در بسیاری از مسائل، مبنا و مدرک فتاوای معاصر واقع شده است؛ به‌گونه‌ای ‌که می‌توان از حرمت وهن دین به ‌عنوان یک قاعده فقهی نام برد. اما عدم پاسخ جامع و واضح به این سوال اساسی که چه ادلّه‌ای نسبت به‌صحّت یا عدم صحّت استناد به‌وهن دین در فرآیند استنباط فقهی قابل طرح و نقد هستند، سبب شده تا عنوان وهن دین در فرآیند استنباط فقهی به عنوان یک قاعده فقهی آنچنان ‌که باید مجال طرح نیابد. در مقام پاسخ به سوال پیش‌گفته، این نوشتار برآن است ‌که موانع قرآنی و روایی استناد به وهن دین منصرف به مواردی است که عامل وهن حکم شرعی، مبتنی بر اقتضائات زمانی و مکانی نباشد و تنها از روی غرض‌ورزی باشد و از میان دلایل صحّت استناد به وهن دین، تنها دلیل عقلی از دو جهت مقدّمه عقلی وجوب حفظ کیان اسلام و تقدیم اهمّ بر مهمّ در صورت تعارض میان حکم شرعی و مخدوش شدن وجاهت اسلام و یا مکتب تشیع، در احکام الزامی و امور مباح، موجب تعطیل و یا تغییر حکم و دلیل سیره متشرّعه تنها در امور مباح، موجب تغییر حکم می‌شود.

feasibility of validating the reference to the discrediting of religion in suspension and modification of islamic rulings

the discrediting of religion, defined as the weakening or undermining of religion caused by external conduct or a sharia ruling, is among the concepts frequently cited as the basis for contemporary fatwas. it has been so prominent that the prohibition of discrediting religion can be considered a jurisprudential principle. however, the lack of a comprehensive and clear answer to the fundamental question regarding the validity or invalidity of referencing the discrediting of religion in the jurisprudential reasoning process has hindered the recognition of this concept as a fully established jurisprudential principle.this study aims to address the aforementioned question by arguing that the quranic and narrational obstacles to referencing the discrediting of religion are limited to cases where the source of discrediting is not rooted in temporal and spatial exigencies but rather in deliberate malice. among the arguments validating the reference to the discrediting of religion, only the rational argument-based on two premises: the rational necessity of preserving the essence of islam and prioritizing the more important over the less important in cases of conflict between sharia rulings and the compromised reputation of islam or shiism-justifies the suspension or modification of obligatory rulings and permissible matters. additionally, the conduct of the devout only supports changes in permissible matters.