بررسی فقهی دادرسی الکترونیک و آسیب شناسی آن

امروزه با توجه به رشد سریع فنّاوری و مزایای استفاده از آن، اکثر جوامع پیشرفته به استفاده از دادرسی الکترونیک در نظام قضائی خود رو آورده اند؛ کشور ما نیز از این امر مستثنی نبوده و خصوصاً پس از شیوع ویروس کرونا جهت حفظ سلامت وسایر حقوق اصحاب دعوا، پررنگ تر از سابق  به دادرسی الکترونیک روی آورده است. هرچند مزایای استفاده  از این نوع دادرسی از جمله تسریع در فرایند رسیدگی، سلامتی اصحاب دعوا، تسهیل جریان رسیدگی و جلوگیری از اطاله دادرسی و ... می باشد اما با توجه به این که امری مستحدث بوده و در گذشته سابقه نداشته است لذا از نظر فقهی با چالش هایی مواجه می باشد؛ چراکه دادرسی اسلامی در نظام قضائی ما احکام خاصّ خود را دارد و در عصر تشریع اینگونه دادرسی مرسوم نبوده است. برخی از فقها شهادت از راه دور و حتی شهادت کتبی، اعمّ از الکترونیکی و غیر آن را نپذیرفته اند؛ برخی دیگر، به لزوم اقرار نزد قاضی فتوا داده اند. با توجه به این که امارات قضائی  نیز در رسیدگی های محاکم نقش بسزایی دارد و در دادرسی الکترونیک بسیار کم رنگ می باشد لذا این امور در دادرسی الکترونیک از نظر فقهی با چالش های جدّی مواجه می باشند. با توجه به تمایل نسبتاً زیادی که در کشورمان برای استفاده از دادرسی الکترونیک وجود دارد در این مقاله به بررسی چالش ها ی فقهی حقوقی پیش روی این نوع از دادرسی در نظام قضائی پرداخته و با آسیب شناسی این نهاد و شناسایی چالش های پیش روی آن، به ارائه راهکار هایی مبتنی بر نظامات فقهی می پردازیم.

Jurisprudential study of electronic proceedings and its pathology

Review:Today, due to the rapid growth of technology and the benefits of using it, most advanced societies have resorted to the use of elitigation in their judiciary; our country is no exception, especially after the outbreak of coronavirus to maintain health and other rights of the people The litigation has become more prominent than before in elitigation. That it is a new thing and has no history in the past, so it faces jurisprudential challenges, because the Islamic trial in our judicial system has its own rules and in the era of legislation, such a trial was not common.Some jurists have not accepted remote testimony and even written testimony, whether electronic or otherwise, others have issued a fatwa on the need to confess to a judge, given that the UAE also plays an important role in court proceedings and very little in electronic proceedings. Therefore, these matters face serious challenges in ejurisprudence from a jurisprudential point of view.Due to the relatively high tendency in our country to use elitigation, in this article we examine the legal jurisprudential challenges facing this type of litigation in our judicial system.