موازین فقهی و تفسیر قضائی قوانین کیفری؛ نقد نظر هیات عمومی دیوان عالی کشور در تشدید شلّاق تعزیری

موازین فقهی، علی‌الاطلاق حکم به شلّاق تعزیری بیش‌ از میزان مقرّر برای حدود را چه در مرحلۀ قانونگذاری و چه در مقام قضا ممنوع اعلام کرده‌اند. در قوانین جزائی بعد از انقلاب و آرای مراجع قضائی چنین ضابطه‌ای نوعاً مراعات شده است. با این حال، هیات عمومی دیوان عالی کشور در رای وحدت رویۀ شماره  795-18/6/1399 چنین محدودیّتی را ناظر به تعیین مجازات بدون اعمال جهات تشدید دانسته و در فرض تکرار جرم با تمسّک به اطلاق  ماده 137 قانون مجازات اسلامی، حکم به شلّاق تعزیری بیش‌ از میزان مقرّر  برای حدود را جایز اعلام کرده است. نظر دیوان به دلایل متعدد قابل نقد و محلّ اشکال است. حاکم کردن اطلاق مقرّرات قانونی بر عموم و اطلاق موازین شرعی به زیان افراد، عدم رعایت سایر موازین فقهی یعنی قاعدۀ درا و قاعدۀ «مَن بَلغَ حَدّاً فی غَیرِ حَدٍّ فَهٌوَ مِنَ المُعتدینَ» و عدم رعایت اصول و قواعد تفسیر قوانین کیفری نظیر اصل تفسیر شکّ به نفع متّهم و قاعدۀ تفسیر هولستیک قانون، از جملۀ اشکالات وارد بر رای دیوان است. رای وحدت رویۀ خلاف شرع بیّن، از طریق اعمال ماده 477 قانون آئین دادرسی کیفری قابل نقض است.

Jurisprudential standards and judicial interpretation of criminal law; Criticism of the opinion of the General Assembly of the Supreme Court in aggravating the ta’ziri whipping

The jurisprudential standards have absolutely prohibited the punishment of ta’zir whipping more than the prescribed for Hodud, both in the legislative stage and in the judiciary. Such rules are typically regarded in postrevolutionary criminal law and the judicial precedent. However, the General Assembly of the Supreme Court, in its decision, No. 795 1399/18/6, considered such a restriction to determine the punishment without imposing aggravating circumstances, and in case of recidivism, relying on Article 137 of the Islamic Penal Code, the punishment of flogging has declared more than the prescribed amount permissible. The Supreme Court’s opinion can be criticized for a number of reasons. Ruling the legal regulations to the Shari’a standards against individuals, nonobservance of jurisprudential standards and rules of interpretation of criminal laws such as in dubio pro reo and the holistic interpretation are the problems with the Supreme court’s decision. unified judicial precedent contrary to the Shari’a, can be violated through the application of Article 477 of the Criminal Procedure Code.