امکان سنجی استناد به ادلّه غیر قانونی برای اثبات جرم در فقه و حقوق موضوعه ایران

ادلّه اثبات جرم، موضوعی اساسی در نظام های حقوقی مختلف است و حسب آن که رویکرد حاکم بر طرق اثبات دعوی، سیستم ادلّه قانونی و یا اقناع وجدان قاضی باشد این ادلّه متفاوت است؛ لیکن در هر دو سیستم، بحث اساسی، مشروعیّت تحصیل دلیل است؛ یعنی صِرف قانونی بودن دلیل کافی نبوده بلکه لازم است تحصیل آن نیز با ابزارها و شیوه های مشروع صورت پذیرد. از منظر فقهی، حکم تکلیفی تحصیل ادلّه از طرق غیر شرعی، حرمت است و سیستم قضایی نباید در جهت اثبات جرم از هر روش غیر قانونی بهره جوید اما در خصوص حکم وضعی آن، یعنی اعتبار ادلّه غیر قانونی در اثبات جرم باید قائل به تفصیل شد. در مواردی به طور مسلّم، شیوه تحصیل دلیل، اعتبار آن را از بین می برد مانند اقراری که با شکنجه حاصل شده باشد، اما در مواردی که این امر خللی در کاشفیّت آن به وجود نمی آورد به جهت وجود دیدگاه های مختلف، موضوع دقیق و قابل بحث می باشد. در حقوق ایران، به رغم تحولّات قانونی قابل دفاعی که در حوزه ادلّه اثبات جرم و دادرسی کیفری صورت گرفته است مقرّره صریح و قاطعی در این خصوص وجود ندارد.در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی، به بررسی تاثیرگذاری تحصیل دلیل از طریق نامشروع در کاشفیّت جرم می پردازیم و در این راستا ادلّه بحث، به تفکیک مورد تدقیق قرار گرفته و نهایتاً دیدگاه مختار از منظر فقهی بیان می گردد. از منظر حقوقی نیز ضمن تبیین قوانین موجود، رویکرد رویه قضایی در این خصوص ارزیابی می شود.

Feasibility study of citing illegal evidence to prove a crime in Iranian jurisprudence and law

Evidence of guilt is a fundamental issue in different legal systems, and it varies depending on whether the approach to proving a claim is a system of legal evidence or convincing a judge’s conscience, but in both systems the basic issue is the legitimacy of reason; That is, the mere fact that it is legal is not enough, but it is necessary to study it with legitimate tools and methods.From the jurisprudential point of view, obtaining evidence through illegitimate means is forbidden, and the judicial system should not use any illegal method to prove a crime, but the validity of illegal evidence in proving a crime should be elaborated. In some cases, the method of education certainly destroys the reason for its validity, such as confessions obtained through torture, but in cases where this does not interfere with its discovery, due to the existence of different views, the subject is accurate and debatable. In Iranian law, despite the defensible legal developments that have taken place in the field of evidence and criminal proceedings, there is no explicit and decisive provision in this regard. In this research, in a descriptiveanalytical method, we examine the effect of obtaining evidence through illegitimacy in the detection of crime, and in this regard, the arguments of the discussion are examined separately and finally, an independent view is expressed from a jurisprudential point of view. From a legal point of view, while explaining the existing laws, the approach of judicial procedure in this regard is evaluated.