نقش قاعده «احسان» در نفی و ایجاب مسوولیّت مدنی دولت

قاعده «احسان»، یکی از قواعد بسیار مهمّ فقهی است که با دقّت در مفادّ این قاعده می‌ توان مبانی ضمان و عدم ضمان دولت را در صور گوناگونی که بر طبق قاعده احسان صورت می ‌پذیرد، ترسیم نمود. به عنوان نمونه، ممکن است که شخصی به عنوان احسان، عملی خسارت ‌بار را انجام دهد که به جهت آن که محسن است ضامن جبران خسارات نگردد، ولی از باب دلالت قاعده احسان بر امور عدمی، می توان برای این قاعده، در جهت اثبات ضمان دولت همانند نفی ضمان، نقش قائل گردید. از جمله نتایج این تحقیق آن است که از طریق ادلّه اذن حاکم شرع و قیاس اولویّت (در مقایسه دولت با پزشک) نمی‌توان محسن بودن دولت را اثبات نمود، اما بر اساس قاعده ولایت حاکم اسلامی و تنقیح مناط از بحث دفاع مشروع می‌ توان مسوولیّت مدنی دولت را در قبال خسارات پدید‌آمده منتفی نمود.

The role of the "Ehsan" rule in negating and requiring civil responsibility of government

The rule of "Ehsan" is one of the most important rules of jurisprudence, which by paying attention on content of this rule, can be drawn the principles of Fundamentals of guaranty and nongovernment guarantee in different forms that are in accordance with the rule of Ehsan. As an example, it may be that a person acts as Ehsan a Practicable damage but  because of Benevolence he is not the guarantor of compensation, this rule can be used for proving the guaranty  of The government by this way that the role of "Ehsan" Includes Negative Affairs. One of the results of this study is that due to the admission of the religious ruler and Priority comparison (in comparison the state with the doctor), can not be proved  the responsibility of The government, but according to the rule of the province of Islamic governer and Clearing the reason of legitimate defense can be deny the civil responsibility of The government for damages.