ماندگاری قنوات از دید مطلعان کلیدی: پژوهش کیفی در شهرستان تفت
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
حسینی فهرجی راحله سادات ,شریف زاده مریم
|
|
منبع
|
توسعه محلي (روستايي -شهري) - 1395 - دوره : 8 - شماره : 2 - صفحه:295 -312
|
|
چکیده
|
قنات یکی از مهم ترین سازه های مدیریت پایدار آب زیرزمینی در مواجهه باکمبود آب در اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک بشمار می رود. این سازۀ مدیریتی با وجود کارکردهای اجتماعی و اقتصادی با چالش های عدیده ای مواجه است. شهرستان تفت تعداد قابل توجهی قنات را بر پهنۀ خود پذیراست که در دهه‌های اخیر مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. ماحصل این اهمال‌کاری، بایرشدن تعداد بسیاری از قنات است. لذا این پژوهش بر آن است تا به تبیین دلایل ماندگاری قنات در شهرستان تفت بپردازد. در انجام این پژوهش، از رویکرد تحقیق کیفی و روش موسوم به تئوری بنیادی بهره گرفته شده است. جامعۀ آماری پژوهش مشتمل بر خبرگان(مقنی، میراب و رئیس) و کارشناسان قنوات (اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد، کارشناسان شرکت سهامی آب منطقه ای و سازمان جهاد کشاورزی) بوده که به ترتیب با تعداد 22 و 12 نفر از افراد فوق برای حصول اشباع تئوریک مصاحبه شده است. یافته های پژوهش نشان داد مهم‌ترین دلایل ماندگاری قنوات به ترتیب عبارتند از: دلایل زیست‌محیطی (میزان بارندگی، کیفیت آب، ظرفیت قنات)، اقتصادی نهادی (دریافت اعتبارات، میزان درآمد بهره‌برداران قنات و تسهیلات فنی حمایتی)، اجتماعی آموزشی (آموزش نسل جوان، معرفی تکنولوژی‌های کم‌آب‌بر به کشاورزان، سرمایۀ اجتماعی، باورها و اعتقادات مذهبی، مشارکت زنان در امور قنات)، مدیریتیزیرساختی (صعوبت راه‌های ارتباطی، برداشت بی‌رویه از قنات، حفر چاه غیر مجاز، تجاوز به حریم قنات) و کشاورزی طبیعی (آلودگی آب و هدررفت آب قنات در فصول غیر کشاورزی).
|
|
کلیدواژه
|
بحران، شهرستان تفت، قنات، ماندگاری، منابع آبی
|
|
آدرس
|
دانشگاه یاسوج, ایران, دانشگاه یاسوج, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
m.sharifzadeh@yu.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|