تحلیل فضایی اثر مهاجرت داخلی بر تغییرات سطح تحصیلات جمعیت در شهرستان‌های ایران

تحصیلات با افزایش بازده اقتصادی، مهاجرت را تسهیل می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که مهاجران نسبت به غیرمهاجران تحصیلات بالاتری دارند. مهاجرت افراد با تحصیلات بالا می‌تواند تغییراتی را در ترکیب جمعیت مبدا و مقصد مهاجرت ایجاد کند. این مطالعه با استفاده از داده‌های سرشماری‌های 1390 و 1395 و سالنامه آماری مرکز آمار ایران در سال 1395 و با روش تحلیل ثانویه داده‌ها، به مطالعه اثر مهاجرت داخلی بر تغییرات سطح تحصیلات جمعیت شهرستان‌ها و بررسی تفاوت‌های جنسیتی این اثر پرداخته است. در پژوهش حاضر برای محاسبه اثر مهاجرت از روش اثر ترکیبی مهاجرت استفاده شده است. یافته‌ها نشان داد که بیشترین اثر مهاجرت بر تغییر سطح تحصیلات عالی جمعیت زنان و مردان بوده است. سهم جمعیت زنان و مردان با تحصیلات عالی شهرستان‌های توسعه‌یافته در اثر مهاجرت افزایش و سهم جمعیت زنان و مردان با تحصیلات عالی شهرستان‌های کمتر توسعه‌یافته کاهش یافته است. بررسی تفاوت‌های جنسیتی نشان داد که این تغییرات در جمعیت زنان شهرستان‌ها، بیشتر از جمعیت مردان بوده است.نتایج این مطالعه حاکی از آن است که وجود نابرابری‌های منطقه‌ای در دستیابی به فرصت‌های آموزشی و اشتغال، منجر به مهاجرت بیشتر زنان با تحصیلات عالی نسبت به مردان با تحصیلات عالی از شهرستان‌های کمتر توسعه‌یافته، خصوصاً از مناطق نیمه غربی و شمال شرقی کشور شده است. با توجه به اهمیت نیروی انسانی تحصیل کرده در دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی، انجام اقداماتی جهت توسعه شهرستان‌های کمتر توسعه‌یافته می‌تواند با کاهش مهاجرت افراد تحصیل کرده، زمینه را برای افزایش سرعت توسعه‌یافتگی این مناطق فراهم کند.

spatial analysis of the effect of internal migration on changes in the education level of the population in the counties of iran

education facilitates migration by increasing economic efficiency. studies show that immigrants have higher education than non-immigrants. migration of highly educated people can create changes in the composition of the population of origin and destination of migration.this study has investigated the effect of internal migration on the changes in the education level of the population of the counties and the gender differences of this effect by using the census data of 2011 and 2016 and the statistical yearbook of iran statistics center in 2016 and with the method of secondary data analysis. to calculate the effect of migration the method of the compositional impact of migration was used.the findings showed that the biggest change was in the level of higher education of the population of women and men. the share of the population of men and women with higher education in developed counties has increased due to immigration, and the share of the population of men and women with higher education in less developed counties has decreased. examining the gender differences showed that these changes were more in the female population of the counties than in the male population.the results of this study indicate that the existence of regional inequalities in access to educational and employment opportunities has led to the migration of women with higher education compared to men with higher education from less developed counties, especially from the semi-western and northeastern regions of iran. considering the importance of educated manpower in achieving economic and social growth and development, taking measures to develop less developed counties can provide the basis for increasing the speed of development of these areas by reducing the migration of educated people.