طراحی بستۀ سیاستی توسعۀ فناوری بومی مبتنی بر اکولوژی اجتماعی با رویکرد تخصصی‌سازی هوشمند (مطالعۀ موردی: استان بوشهر)

تخصصی‌سازی هوشمند به استراتژی‌های ملی-منطقه‌ای پژوهش و نوآوری در حوزۀ برنامه‌های تحول اقتصادی یکپارچه و مبتنی بر مکان اشاره دارد که توجه خود را به سرمایه‌گذاری بر اولویت‌ها و چالش‌های منطقه‌ای متمرکز می‌کند. هدف پژوهش حاضر، تبیین ویژگی‌های اکولوژی اجتماعی استان بوشهر و طی‌کردن گام‌های برنامه‌ریزی با رویکرد تخصصی‌سازی هوشمند و ارائۀ بستۀ سیاستی توسعۀ فناوری‌های بومی است.این پژوهش از نظر روش کیفی است. جمع‌آوری داده به‌وسیلۀ مصاحبۀ عمیق با خبرگان و مطالعات کتابخانه‌ای انجام گرفت. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوا استفاده شد.از نگاه مشارکت‌کنندگان در پژوهش، ویژگی اکولوژی اجتماعی استان بوشهر در نه ویژگی اصلی رابطۀ جامعۀ بوشهر و محیط‌زیست آن قابل‌تبیین است که شامل تاثیرات اقتصادی-بازرگانی، هنر و آیین‌مدار و سودمندی فناوری بومی در حوزۀ شکل رابطه است. همچنین این رابطه توسط ضعف فعالیت ترویجی در حوزۀ فناوری بومی، آسیب صنعتی محیط‌زیست، آسیب فرهنگی-اجتماعی، ضعف سیاست‌گذاری و مدیریتی، بهره‌گیری از فناوری‌های ناسازگار و آسیب سیاسی دچار خدشه شده است که خبرگان بر آن تاکید داشتند. چشم‌انداز استان بوشهر در حوزۀ توسعه فناوری بومی مبتنی بر اکولوژی اجتماعی نیز در چهار عرصۀ سرآمدی حوزۀ فرهنگ و هنر، فعال در عرصۀ تجارت دریایی، پیش‌رو در حفظ محیط‌زیست و بهره‌وری در بهره‌برداری دریا تبیین شد.مهم‌ترین ابزارهای سیاستی توسعۀ فناوری بومی مبتنی بر اکولوژی اجتماعی با رویکرد تخصصی‌سازی هوشمند در دو دستۀ حمایت مستقیم و غیرمستقیم می‌گنجد. در بخش حمایت‌های مستقیم که بخشی از آن در قالب مسئولیت‌های اجتماعی وزارت نفت می‌گنجد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: تاسیس مرکز پژوهش فناوری‌های بومی، تاسیس و توسعۀ دانشکده‌های هنر و مردم‌شناسی، تاسیس موزۀ تاریخ علم و فناوری خلیج‌فارس، تخصیص بودجه به توسعۀ پژوهش‌های مبتنی بر زیست‌فناوری، به‌روزرسانی بندرهای فعال و تبدیل آن به بندرهای هوشمند، بهسازی و احیای بندرهای قدیم، تاسیس مرکز بین‌المللی تجارت آبزیان، تاسیس هنرستان هنرهای بومی، تاسیس پژوهشکدۀ پایش و ارزیابی خطرات زیست‌محیطی، توسعۀ فناوری‌های صید سازگار با زیست‌بوم فناوری، خوشه‌سازی در حوزۀ مزیت‌های رقابتی استان مانند زیست‌فناوری و...، توسعه تعاونی‌های صیادی، توسعۀ مراکز رشد حوزۀ فناوری بومی، به‌کارگیری مدیران بومی و... . در بخش حمایت‌های غیرمستقیم نیز مواردی چون معافیت‌های مالیاتی و تامین اجتماعی در حوزۀ کشتی‌سازی، ادوات کشتی‌سازی و حمایت از سرمایه‌گذاران جهت ورود به حوزۀ بافت تاریخ می‌گنجد.

designing a policy package for the development of indigenous technology based on social ecology and smart specialization (case study of bushehr province)

smart specialization refers to national/regional research and innovation strategies in the field of integrated and location-based economic transformation programs that prioritize investing in regional priorities and difficulties. the objective of this study is to explain the characteristics of the social ecology of bushehr province , walk through planning stages using the smart specialization methodology, and present a policy package for the development of indigenous technologies.this research method is qualitative, and data was collected through in-depth interviews with experts and library research; content analysis was used to analyze the data.according to the research participants, the characteristics of the social ecology of bushehr province are explained by nine main characteristics of the relationship between bushehr society and its environment, including economic-commercial effects, art and ritual, and the utility of local technology in the relationship field. according to the experts, this relationship has also been harmed by the ineffectiveness of promotional activity in the field of indigenous technology, environmental industrial damage, cultural-social damage, inadequate policy and management, the use of incompatible technologies, and political damage. moreover, the perspective of bushehr province in the area of indigenous technology development based on social ecology, four areas of excellence in the fields of culture and art, maritime trade, environmental protection, and productivity in the exploitation of the sea were outlined.in the final phase of policymaking based on clever specialization, policy instruments were formulated and presented. according to the opinion of specialists and their participation, a policy package comprising direct and indirect financial support was outlined.two categories of direct and indirect support contain the most important political instruments for the development of indigenous technology based on social ecology and intelligent specialization. to establish a research center for indigenous technologies, establish and develop faculties of art and anthropology, establish a museum of the history of science and technology of the persian gulf, allocate funds for the development of biotechnology-based research, update active ports and transform them into smart ports, improve and restore old ports, the establishment of the international center for aquatic trade, the establishment of the academy of native arts, t o establish a museum of the history of science and assessment, the development of fishing technologies compatible with the technological ecosystem, clustering in the field of competitive advantages of the province such as biotechnology, etc., the development of fishing cooperatives, the development of local technology of the persian gulf. in the indirect support sector, tax exemptions and social security in the field of shipbuilding, shipbuilding equipment, and support are also included.