تجربۀ سیاست توسعۀ روستایی و تاثیر آن بر تحرک اجتماعی روستاییان بعد از انقلاب اسلامی (مورد مطالعه: روستاهای برگزیدۀ شهرستان مرند)

با توجه به محوریت توسعۀ روستایی بعد از انقلاب، هدف این مقاله بررسی میزان بهره‌مندی روستاییان از فرایند توسعه‌ای بعد از انقلاب است. برای این منظور تحرک اجتماعی به‌عنوان معرف تاثیرپذیری روستاییان درنظر گرفته شد. با عنایت به ادبیات موجود و اینکه سیاست‌های توسعه به‌طورکلی و سیاست‌های توسعۀ روستایی به‌طور خاص به‌عنوان فرایندهای موثر در تضعیف تصلب ساختار اجتماعی روستایی و ایجاد موقعیت‌های جدید در چارچوب بازبودگی ملاحظه می‌شوند، فرض بر این بود که اقدامات روستایی دولت بعد از انقلاب که عمدتاً تحت تاثیر ایدئولوژی مردم‌گرایانه و مساوات‌طلبانۀ انقلاب بودند، بر تحرک پایگاهی روستاییان تاثیر بگذارد.برای مطالعۀ تاثیر اقدامات روستایی بر تحرک شغلی روستاییان، از روش تطبیقی واقعه بعد از رویداد استفاده شد. مطالعه در سه گروه از روستاهای همسان‌شده با توجه به دو مولفۀ پتانسیل‌های توسعه‌ای و کمیت برنامه‌ها یا اقدامات روستایی انجام شد و اطلاعات لازم با بهره‌گیری از نمونه‌گیری تصادفی از روستاهای شهرستان مرند گردآوری شدند.یافته‌ها نشان داد تحرک در روستاهای با اقدامات توسعه‌ای بیشتر، بالاتر است. بااین‌حال، تحرک‌ها چه در حالت صعودی و چه در حالت نزولی، عمدتاً در پایگاه‌ها و مشاغل همجوار با برد کوتاه است و تحرک‌ها در منتهی‌الیه فوقانی نردبان ساختار شغلی، به‌ندرت دیده می‌شود. مطابق نتایج، هرچند می‌توان تحرک اجتماعی با معرف عمدۀ آن، شغل، در سطح خرد و جامعۀ کوچک‌تری مثل روستا مطالعه قرار داد، این نوع مطالعات در سطح روستا نمی‌تواند از طبقه‌بندی استاندارد جامعۀ بزرگ‌تر تبعیت کند؛ به‌ویژه اینکه جامعۀ روستایی با پدیدۀ مهاجرت مواجه است و لزوماً یافته‌ها نمی‌تواند منعکس‌کنندۀ تحرک‌های شغلی روستاییانی باشد که ارتقای شغلی یافته‌اند و از فرصت‌های جدید بهره برده‌اند، ولی ساکن روستا نیستند. در کل، مشخص شد تاثیرپذیری روستاییان، بیش از برنامه‌ها، از پتانسیل‌های توسعه‌ای موجود روستاها و پیشینه‌های مستعد روستاییان بوده است. دلیل عمدۀ آن نیز ماهیت برنامه‌ها و اقدامات توسعه‌ای است که غالباً ماهیت بهبود داشته تا دگرگون‌ساز.

the experience of rural development policy and its impact on the social mobility of villagers after the islamic revolution: (case study: selected villages of marand city)

the purpose of this article is to study the impact of rural initiatives and developments on the occupational mobility of villagers in selected villages in the city of marand. it was assumed that the rural reforms of the government after the revolution, which was primarily influenced by populist and egalitarian ideology, would have an effect on the social mobility of the target population.to investigate the impact of rural reform on rural mobility, the ex-post-facto comparative method was utilized in three groups of matched villages, based on development potentials and the number of rural programs or actions implemented, and random sampling was used to collect research data.mobility is greater in villages with more development measures, indicating that rural initiatives have had effects. however, the nature of mobility revealed that both upward and downward moves occurred predominantly within short-range adjacent occupations; consequently, movements were uncommon at the top of the job structure continuum.in summary, the study concludes that although it is possible to conduct research on social mobility at the micro level and in a smaller community such as a village, the study of occupational mobility at the village level cannot be classified according to the standard that will be applied to the larger society. in addition, since rural society is experiencing the phenomenon of migration, the findings cannot necessarily reflect the job mobility of those who were promoted and took advantage of new opportunities, but did not reside in the village during the field research.