برساخت اجتماعی پدیده‌ کولبری در مناطق مرزی غرب ایران (واکاوی زیست‏ جهان انتقادی کنشگران محلی در شهرستان بانه)

در چند دهه‌ گذشته، به‌دلیل غلبه‌ ایدئولوژی توسعه‌ رشدمحور و نظام نئولیبرالیستی، دولت‏ها از کارکردهای بازتوزیعی خود عقب‌نشینی کرده و حمایت از تهی‌دستانِ طردشده را فروگذاشته‌اند. در ایران نیز، به‌اقتضای نظام نئولیبرال و تمرکزگرایی سیاسی-اقتصادی دولت، فقر، به‌ویژه در مناطق حاشیه ‏ای و مرزی، افزایش یافته است. ازآنجاکه کولبری مصداق فقر در مناطق مرزی است و تاکنون پژوهش جامعی در باب دلایل شکل‏گیری آن صورت نگرفته است، در پژوهش حاضر، با استفاده از روش قوم ‏نگاری انتقادی، به علت‌های پیدایش این پدیده، باتوجه‌به زیست ‏جهان انتقادی کنشگران مرزی، پرداخته شده است. جامعه‌ موردِ مطالعه، مرزنشینان شهرستان بانه هستند که با روش نمونه ‏گیری هدفمند و گلوله ‌برفی 25 نفر از افراد مطلع و درگیر در پدیده‌ کولبری به‌عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. یافته ‏‏ها به روش تحلیل زمینه‌محور و کدگذاری باز و محوری، در دو سطح توصیفی و تحلیلی، بیان شده‌اند. در سطح توصیفی، به تاریخچه‌ کولبری و شکل‌های گوناگون آن پرداخته شده و در سطح تحلیلی، با استناد به نظر پاسخگویان، 52 عبارت، 32 مفهوم و 7 مقوله‌ محوری به این شرح به‌دست آمده است: فقر اقتصادی و نبود منبع درآمد جایگزین؛ احساس تبعیض ساختاری؛ جبر محیطی و ضعف اشتغال صنعتی، کشاورزی و گردشگری؛ بازتولید جبری مرز؛ عقب‏نشینی دولت در حمایت از فقرا؛ رایج شدن سرمایه ‏داری رانتیر در نبود سرمایه ‏داری صنعتی؛ احساس طرد اقتصادی و فرهنگی. مطابق یافته‌ نهایی، پدیده‌ کولبری محصول انتخاب مرزنشینان غرب کشور نبوده، بلکه به‌واسطه‌ عوامل پیش‌گفته برساخت شده است.

social construction of kolbari phenomenon in the border areas of western iran (exploring the critical life world of local activists in baneh county)

in the past few decades, governments have ignored their redistributive functions due to growth oriented development ideology and neoliberal system and have quitted support of rejected poor people. in iran, poverty has increased especially in the marginal and border areas, due to the neoliberal system and the political-economic centralism of the government. since the kolbari indicates poverty in border areas and so far no comprehensive research has been done about the causes of its formation. in this research, using critical ethnography method and considering the critical biosphere of border activists, we have addressed the causes of this phenomenon. the research society of this study consists of 25 informed people involved in the kolbari phenomenon in the border city of baneh that was selected by purposive sampling and snowball method. the findings are expressed in both descriptive and analytical levels by context-based analysis and open and central coding. at the descriptive level, kolbari’s history and its various forms are discussed and at the analytical level, according to the respondents, 52 phrases, 32 concepts and 7 central categories have been obtained as follows: economic poverty and lack of alternative sources of income, feeling of structural discrimination, environmental constraint and the weakness of industrial employment, agriculture and tourism, construction of border, the withdrawal of government support for the poor, rental capitalism in the absence of industrial capitalism, feeling of economic and cultural exclusion. according to the final finding, the kolbari phenomenon is not the result of border residents’ selection in the west of the country, but is formed by the mentioned factors