ارزیابی پایداری محله‌های شهری با رویکرد محلۀ کم‌کربن؛ مورد مطالعه: محلۀ جولانِ شهر همدان

در سال های اخیر، تغییرات اقلیمی به موضوع جهانی تبدیل شده و بر بقا و توسعه انسانی اثرگذار است. دانشمندان برای دستیابی به جامعۀ «کم‌کربن» و «توسعۀ پایدار»، تمرکز خود را بر روی نظام‌های طراحی و برنامه‌ریزی به‌منظور ارزیابی «محلۀ کم‌کربن» معطوف کرده‌اند. هدف از پژوهش، ارزیابی تاثیر شاخص‌های رویکرد «کم کربن» بر میزان پایداری و قیاس تلفیقی آن‌ها، در محلۀ جولان شهر همدان است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی- همبستگی است. و برای جمع آوری اطلاعات، از پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شد. برای تعیین حجم نمونه‌ 310 نفری از فرمول کوکران استفاده شد. پایایی پرسشنامه‌ها با آلفای کرونباخ 0.801 به‌دست آمد. درنهایت، براز مدل تحلیلی ساختاری متغیرها با نرم‌افزار اسمارت‌پی‌ال‌اس ارائه شد. یافته‌های تمامی ابعاد رویکرد کم‌کربن و میزان کلی آن با محلۀ پایدار شهری رابطۀ مثبت و معنی داری دارد. همچنین رابطۀ بین فرم ‌و ساختار کم‌کربن با محلۀ پایدار، (88/=p) دارای بیشترین همبستگی و رابطۀ بین بُعد تاسیسات و زیرساخت رویکرد کم کربن و محلۀ پایدار دارای کمترین ضریب همبستگی (0.43=p) است. درنتیجه، هرچه میزان ابعاد رویکرد کم‌کربن (0.842) بیشتر شود، تاثیر تبدیل‌شدن محله‌های شهری، به محله‌های پایدار در بین محله‌های شهر همدان بیشتر می شود؛ که فرضیۀ پژوهش بر این اساس مورد تایید است. با بررسی‌های صورت‌گرفته، «فرم‌ و‌ ساختار» ازنظر شهروندان و کارشناسان، هم در لایۀ اثرگذاری و هم در لایۀ فعال بودن در روابط موثر برای تحقق محلۀ کم‌کربن، مهم‌ترین مولفه به شمار می‌رود. بدیهی است در تحقق فرم ‌و ساختار منسجم، افزایش پهنه‌ها و محورهای سبز، رشد فشرده و مقابله با پراکنده‎رویی، تنوع مسکن برای قشرهای مختلف همواره تاثیرگذار بوده و هست. در این مولفه، طبق یافته‌ها، دو شاخص «توجه به وضعیت طبیعی محله» و «کاهش مصرف انرژی» نیز از مهم‌ترین و اثرگذارترین شاخص‌ها است.

evaluating the sustainability of urban neighborhoods with a low carbon approach; case study: jowlan neighborhood of hamadan

in recent years, climate change has become a global and important issue and has affected human survival and development. to achieve a “low carbon” and “sustainable development” community, scientists have focused on designing and planning systems to evaluate the “low carbon” community. the purpose of this study is to evaluate the effect of “low carbon” approach indicators on the degree of stability and their combined analogy in jowlan neighborhood of hamadan city. the research method in this study is correlational and in the framework of analytical methods. therefore, a researcher-made questionnaire was used to collect data, and the sampling method was random. using the pearson correlation test and linear regression, the effect of low carbon indices on indices of sustainable neighborhoods and their comparisons has been investigated in the jowlan neighborhood of hamadan. finally, the data-model fitting through smart pls software is presented to provide a structural analytical model for the research on its variables. to calculate the reliability of the indices, a sample of 310 people was administered. then the reliability of the questionnaire was calculated by cronbach’s alpha method and cronbach’s alpha coefficient was 0.801 which indicates high level of reliability of the questionnaire. spss software was used for data analysis. indicators evaluated in the research are extracted with emphasis on measurability and measurable overview of relevant literature. therefore, it can be mentioned that the more the low carbon approach of 0.842 and its dimensions increases the rate of conversion of urban neighborhoods, the more sustainable neighborhoods among hamadan towns, thus, the research hypothesis is confirmed. according to the studies, “form and structure” is the most important component for citizens and experts, both in terms of effectiveness and in terms of being active in effective relationships for the realization of low carbon neighborhood. obviously, the diversity of housing for different strata has always been effective in achieving a coherent form and structure, increasing green areas and axes, compact growth and prevention of sprawl of growth. in this component, according to the findings, the two indicators of “attention to the natural state of the neighborhood” and “reducing energy consumption” are also among the most important and effective indicators.