مطالعۀ درک معنایی کشاورزان از تغییر اقلیم در واحدهای بهره‌برداری کوچک‌مقیاس در استان همدان

در سال‌های اخیر، تغییر اقلیم، تاثیرات عمیق و بسیاری بر محیط روستا و به‌ویژه کشاورزان کوچک‌مقیاس گذاشته است و سبب شده واحدهای بهره‌برداری کوچک‌مقیاس آسیب بیشتری ببینند. این مسئله به کاهش تولیدات کشاورزی، به‌خطر‌انداختن معیشت و رفاه کشاورزان کوچک‌مقیاس، و درنهایت کاهش سازگاری واحدهای بهره‌برداری کوچک‌مقیاس انجامیده است. این تحقیق با هدف بررسی ادراک کشاورزان کوچک‌مقیاس (با سطح زیرکشت تا ده هکتار) از تغییر اقلیم، بررسی تجربۀ زیسته و درک معنایی آن‌ها از تغییر اقلیم در واحدهای بهره‌برداری کوچک‌مقیاس در استان همدان انجام شد. همچنین شیوۀ مدیریت این پدیده با به‌کارگیری روش تحقیق پدیدارشناسی به اجرا درآمد. بدین‌منظور تعدادی سوال در قالب مصاحبۀ نیمه‌ساختارمند و ژرفانگر تنظیم شد و با به‌کارگیری روش کلایزی و نمونه‌گیری هدفمند از نوع حداکثر واریانس، با سی نفر از کشاورزان مصاحبه به‌عمل ‌آمد و درنهایت داده‌ها گردآوری و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد بیشتر کشاورزان وقوع پدیدۀ تغییر اقلیم را درک کرده‌اند و آن را با شاخص‌های مختلفی مانند کاهش بارندگی، بحران در ذخایر آب‌های زیرزمینی، افزایش بارش‌های سیل‌آسا، افزایش درجه‌حرارت و جابه‌جایی فصول می‌شناسند. از دیدگاه آن‌ها وقوع بحران کم‌آبی در سطح مزرعه، مهم‌ترین نشانۀ تغییر اقلیم است. کشاورزان شرکت‌کننده در این مطالعه، کاهش کمیت و کیفیت تولیدات کشاورزی، گسترش بحران کم‌آبی، شیوع آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز در مزرعه، سرمازدگی محصول، افزایش مصرف نهاده‌های شیمیایی برای جبران خسارت آفات یا بهبود حاصلخیزی خاک و افزایش هزینۀ تولید را مهم‌ترین پیامدهای منفی تغییر اقلیم دانستند که مدیریت مزارع، آن‌ها را با مشکلات جدی مواجه ساخته است. طبق یافته‌های این مطالعه، کشاورزان رفتارهای پیشگیرانه و واکنشی، و عدم واکنش برای مقابله با پیامدهای تغییر اقلیم از خود نشان می‌دهند. مهم‌ترین اقدامات مورد توجه کشاورزان برای مقابله با تغییر اقلیم، بهینه‌سازی مدیریت آب در سطح مزرعه، ایجاد تنوع در معیشت کشاورزان، تغییر الگوی کشت، تغییر الگوی دامداری و شیوۀ مدیریت آن، و توسعۀ خدمات ترویجی و مشاورۀ کارشناسی بود.

a study of semantic perception farmers about climate change in small-scale farming units in hamadan province

in recent years, climate change has had severe and farreaching impacts on rural areas, especially on smallholder farmers, causing small farms to suffer more, produce less, and putting agriculture at risk. the fragility of smallholder livelihoods and wellbeing has complicated the response of smallholders to climate change. the aim of this study was to investigate smallholder farmers’ perceptions of climate change and their lived experiences and semantic understanding of this phenomenon in smallholder farms in hamadan province, as well as how they deal with it, using the phenomenological research method. for this purpose, a series of questions in the form of semistructured and indepth interview protocols were designed and 30 farmers were interviewed using colaizzai method and maximum variation sampling technique). most farmers recognized climate change and associated it with numerous signs, such as decreasing rainfall, groundwater depletion, increasing heavy rainfall, rising temperatures, and shifting seasons, according to the data. the most important indicator of climate change, they say, is the occurrence of water shortages on farms. farmers who participated in this study are reducing the quantity and quality of agricultural goods produced, increasing their use of chemicals to control pests or improve soil fertility, and increasing their expenses. climate change has brought serious problems to agricultural management, with production being one of the most important negative impacts. the results of this study show that farmers have been both proactive and reactive in responding to the impacts of climate change, as well as nonresponsive. the main responses of farmers to climate change included improving water management, diversifying livelihoods, changing cropping patterns, changing livestock and management practices, and expanding extension services and expert advice.