واکاوی نارسایی‌های‌ موجود برنامه‌ریزی محلی روستایی مبتنی بر نظریه برنامه‌ریزی ارتباطی در استان آذربایجان شرقی

علیرغم نظرات متفاوت نظریه‌پردازان برنامه‌ریزی اکثر معیارهای فرآیند ارتباطی را می‌توان در سه اصل فراگیر بودن طرف‌های شرکت‌کننده؛ صراحت و شفافیت برای فرآیند بحث؛ و ایجاد اجماع برای راه‌حل‌های سازنده و عملی خلاصه کرد. با توجه به این سه اصل، نارسایی‌های الگوهای طرح‌های توسعه روستایی استان آذربایجان شرقی در قلمرو رویکرد برنامه‌ریزی ارتباطی به روش تحقیق آمیخته با رویکرد توسعه ابزار تحلیل شد. در کل تعداد 40 نفر برای شرکت در مصاحبه عمیق و پاسخ به سوالات چندگزینه‌ای انتخاب شدند که 25 نفر از این حجم در مصاحبه‌های کیفی شرکت کردند. در فاز اول تحقیق از روش «درون‌نگری هدایت‌شده» استفاده شد. به‌موجب ماهیت این رویکرد در کدگذاری ثانویه برای مدیریت داده‌ها از نرم‌افزار maxqda استفاده شد. شاخص‌ها و مفاهیم محوری مستخرج به‌صورت پرسشنامه محقق‌ساخته برای توسعه ابزار در بخش کمی درآمدند. از مدل معادلات ساختاری به شیوه حداقل مربعات جزئی در محیط نرم‌افزار pls برای تحلیل داده‌های کمی استفاده شد. تعداد 30 درون‌مایه فرعی به‌عنوان نارسایی‌های برنامه‌ریزی توسعه محلی در سه گزینه به‌عنوان معیارهای فرآیند برنامه‌ریزی ارتباطی استخراج شدند که در قالب هشت درون‌مایه اصلی طبقه‌بندی شدند. نتایج نشان می‌دهد الف) تا زمانی که مشارکت ذینفعان در تمام مراحل برنامه‌ریزی نباشد؛ ب) تعریف مشخص از توسعه محلی روستایی نباشد؛ ج) نوع نگرش به توسعه از نوع ارتباطی و پایین به بالا نباشد؛ د) از ظرفیت‌ها، نیازها و انتظارات محلی به نحو احسن استفاده نشود؛ و) نحوه دسترسی به اطلاعات کافی نباشد؛ نمی‌توان به ایجاد اجماع نظر برای راه‌حل‌های سازنده و عملی از طریق دانش بومی، خلاقیت و ضمانت اجرایی دست یافت.

analysis of existing deficiencies of rural local planning based on communicative planning theory in east azarbaijan province

although planning theorists’ opinions vary, most communicative process criteria can be summarized in three principles: inclusiveness of participating parties, openness and transparency for debating process, and consensus building for constructive and practical solutions. according to these three principles, the shortcomings of the rural development plans of east azerbaijan province in the field of communicative planning approach were analyzed qualitativelyquantitatively by research method mixed with the tool development approach. a total of 40 people were selected to participate in indepth interviews and answer multiplechoice questions, of which 25 participated in qualitative interviews. in the first phase of the research, the &guided introspection& method was used. due to the nature of this approach, maxqda software was used for data management in secondary coding. the extracted indicators and pivotal concepts became a researchermade questionnaire for tool development in quantitative sections. the sem method in pls software environment was used for quantitative data analysis. thirty subthemes were identified as local development planning deficiencies in three options as communication planning process criteria, which were classified into eight main themes. the results show a) as long as the participation of stakeholders in all stages of planning is not; b) there is no clear definition of local rural development; c) the type of attitude towards development is not communicative and bottomup; d) local capacities, needs and expectations are not used properly; f) how to access information is not enough; no consensus can be reached on constructive and practical solutions through indigenous knowledge, creativity and executive guarantee.