تحصیلات و جدایی‌گزینی فضایی در کلانشهر تهران

جدایی گزینی فضایی به تراکم فضایی افراد با وضعیت های اجتماعی مشابه، صرف‌نظر از اینکه ملاک های تفاوت اجتماعی آن‌ها با دیگران چه باشد، اشاره دارد. در کلان‌شهر تهران به دلیل افزایش ظرفیت دانشگاه ها و موسسات آموزشی، تعداد افرادی که تحصیلات دانشگاهی دارند به‌طور چشمگیری افزایش یافته است، اما هنوز مشخص نیست که تا چه میزان جدایی گزینی فضایی بر اساس سطوح تحصیلی در این شهر وجود دارد. هدف این پژوهش بررسی جدایی گزینی فضایی گروه های مختلف تحصیلی و تمایزهای مکانی این گروه ها در سطح حوزه های آماری کلان‌شهر تهران بر مبنای داده های سرشماری 1390 است. داده های موردِ نیاز در قالب نقشه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نرم‌افزار geoda و تحلیل جدایی گزینی فضایی مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان جدایی   گزینی فضایی افراد دارای تحصیلات دانشگاهی بیشتر از سایر گروه های تحصیلی است و گروه های دارای سطح تحصیلات پایین تر در همدیگر ادغام شده اند و بیشتر در مناطق جنوب و جنوب شرق شهر سکونت دارند. همچنین نتایج نشان داد که جدایی گزینی فضایی زنان دارای تحصیلات دانشگاهی بیشتر از مردان است. توزیع و تحلیل فضایی، تفاوت و نابرابری را میان بخش جنوبی و شمالی شهر نمایان می کند. به‌علاوه، نتایج دلالت بر آن دارد که افراد به‌صورت خوشه ای و با توجه به ویژگی های اقتصادی و اجتماعی شان در کنار گروه های مشابه قرار گرفته اند. درنهایت اینکه، کلان‌ شهر تهران در حال تجربۀ جدایی گزینی چشم گیری میان قشرهای مختلف اجتماعی است.

Education and Spatial Segregation in Tehran Metropolis

Spatial segregation is both a reflection of the existing social structure and a mechanism to enforce that structure. In Tehran, the dramatic increase in the capacity of universities and educational institutions has led to a significant rise in the number of graduates with a university degree, but it is still unclear to what extent spatial segregation exists based on education levels. Therefore, the aim of this article is to investigate the spatial segregation of the population based on gender and education level in Tehran Metropolitan Area. 2011 census data were analyzed using spatial statistics and analysis by GeoDa and GeoSegregation Analyzer software. The results show that the degree of spatial segregation of individuals with university education is higher than other educational groups, and the groups with lower education are more integrated and living in the south and southeast regions of the city. The level of spatial segregation of women with higher education is more than men. The results of this study are consistent with the historical northsouth sociospatial patterns. In addition, the results indicate that individuals are in clusters with similar socioeconomic characteristics. Finally, the metropolis of Tehran is experiencing considerable segregation between different social strata.