مساهمت بنیادی فیشته در زیبایی‌شناسی آلمانی

فیشته در زیبایی‌شناسی/فلسفۀ هنر آثاری به عظمت نقد قوۀ حکم کانت یا درسگفتارهایی دربارۀ زیبایی‌شناسی هگل پدید نیاورده است. درنتیجه، تا مدت‌ها عقیده بر این بود که او هیچ سهمی در زیبایی‌شناسی ایدئالیسم آلمانی نداشته است. با وجود این، آثار اندکی از او برجا مانده که در آن‌ها می‌توان مصالح لازم برای طرح و بسط یک فلسفۀ هنر نوآورانه و بدیع را تشخیص داد. در این مقاله، این رای را مطرح می‌کنیم که فیشته در عرصۀ زیبایی‌شناسی دستِ‌کم دو اقدام اساسی انجام می‌دهد: (1) نخست اینکه با انتقال ثقل بحث از زیبایی‌شناسی دریافت به فلسفۀ آفرینش هنری، به تعبیری در حوزۀ زیبایی‌شناسی انقلابی کوپرنیکی صورت می‌دهد و لذا زیبایی‌شناسی ذوق را به فلسفۀ هنر مبتنی بر روح آفریننده مبدل می‌سازد. (2) شان زیبایی‌شناسی (درحقیقت، حس زیبایی‌شناسانه) را به مرتبۀ «شرطِ امکانِ فلسفه» ارتقا می‌دهد.

Fichte’s Subs‌tantial Contribution to German Aes‌thetics

of Judgment or Hegel’s Lectures on Aes‌thetics. As a result, it was long believed that he had no share in the aes‌thetics of German idealism. Nevertheless, there are a few works left by him in which the necessary materials for designing and developing an innovative art philosophy can be identified. In this article, we argue that Fichte takes at leas‌t two basic s‌teps in the field of aes‌thetics: 1) by transferring the weight of the discussion from aes‌thetics to the philosophy of artis‌tic creation, he makes, as it were, a Copernican revolution in the field of aes‌thetics and therefore transforms the aes‌thetics of tas‌te into a philosophy of art based on the creative spirit; 2) raises the s‌tatus of aes‌thetics (in fact, the aes‌thetic sense) to the level of “condition of the possibility of philosophy”.