عناصر و روندهای موثر بر نظام بین‌الملل

مقاله حاضر تصویری از رهیافت‌های گوناگون فکری در روابط بین‌الملل معاصر را که در صدد بررسی ساختار‌های نظم و ترسیم افق آینده هستند، ارایه و سپس آنها را ارزیابی و تحلیل خواهد نمود. پرسش بنیادین مقاله، این است که امروزه در سیاست جهانی چگونه نظامی حاکم است و چگونه نظمی آن را به پیش می‌برد؟ کدام‌یک از گزینه‌های مطرح از جمله لیبرالیسم، نظام تک‌قطبی، ایده برخورد تمدن‌ها، جهاد در مقابل نظام نو استعماری غرب و یا نظام آنارشی‌گونه به بهترین وجه می‌تواند ترسیم کننده چشم‌انداز نظام سیاست جهانی در آینده باشد؟ آیا هر کدام از این موارد به تنهایی می‌توانند سرنوشت فعلی ساختار جهانی را رقم بزنند یا اینکه هر کدام از آنها قسمتی از پارادایم نظام معاصر جهانی محسوب می‌شوند که با قرار گرفتن در کنار یکدیگر می‌توانند پاسخگوی سوال‌های مربوط باشند. ایده نوشتار حاضر این است که هر بحثی راجع به نظم جهانی باید دربرگیرنده چهار وجه گوناگون باشد: موازنه نظامی و سیاسی قدرت، تقویت نهادهای بین‌المللی و پیدایش حاکمیت جهانی، تاکید بر ارزش‌های مشترک فکری انسانی در سطح جهانی و تبیین و تعیین ساختار اقتصاد سیاسی جهانی درباره تولید، مالیه و توزیع. با توضیح این موارد مقایسه مختصری از نظم فعلی در مقابل نظم‌های گذشته در ساختار نظام جهانی صورت می‌گیرد و در نهایت توصیه‌هایی نیز برای پیشبرد نظم آینده جهانی ارایه می‌گردد