نظم سیاسی کوهنی و لاکاتوشی: منعطف یا سخت؟

پارادایم کوهن و برنامه پژوهش علمی لاکاتوش، به‌عنوان دو سنت روش‌شناسی رقیب، نگرشی‌های نو در تاریخ علم و معرفت/ حقیقت ایجاد کردند. این مقاله می‌کوشد میان روش‌شناسی این دو مورخ علم با سیاست نظری پیوند برقرار کند و این پرسش‌ها را طرح می‌کند: روش‌شناسی کوهن و لاکاتوش، حاوی چه نظم سیاسی‌اند؟ آیا این نظم‌های سیاسی، منعطف هستند یا سخت؟و چگونه تغییر می‌کنند؟ این مقاله بر اساس اصل سازگاری (سازگاری نتایج با اصول اولیه) می‌کوشد تا بدین پرسش ها، پاسخ دهد. این مقاله نشان می‌دهد که نظم سیاسی کوهنی و لاکاتوشی، هر دو بر اساس رقابت و منازعه شکل می‌گیرند؛ اما به محض تثبیت، هر دو به یک نظم سخت تا نیمه سخت بدل می‌شوند: یعنی اولی تکثر و تغییرات (اصلاحات) را صرفاً در چهارچوب پارادایم مسلط می‌پذیرد و دومی صرفا در امور حاشیه‌ای که خطری برای هستۀ سخت قدرت نداشته باشد با وجود این، تغییر انقلابی در نظم سیاسی کوهنی، اندکی راحت تر از نظم سیاسی لاکاتوشی اتفاق می‌افتد. زیرا روش‌شناسی نسبی گرایانه کوهن می‌پذیرد که هیچ نظم ذاتی وجود ندارد؛ پس در وضعیت بحرانی یعنی از دست رفتن کارآمدی و اجماع نخبگان، می‌توان به سوی یک نظم جدید حرکت کرد. اما روش‌شناسی تاریخ گرای لاکاتوشی، یک نظم محافظه گراتر را ایجاد می‌کند؛ زیرا تاکید دارد که باید به هستۀ سخت نظم سیاسی فرصت داد تا تمامی ظرفیت‌‌های خود را در بستر تاریخ آشکار نماید و صرفاً در صورت تولید نکردن محتوای تجربی و نظری، می‌تواند جای خود را به یک نظم سیاسی جدید دهد. در کل هر دو نظم دگراندیش ستیز هستند.

Kuhnian and Lakatosian's Political Order: Flexible or Hard?

Kuhn's paradigm and Lakatos's scientific research program, as two competing methodological traditions, created new perspectives on the history of science and knowledge/truth. This article tries to bridge the methodology of these two historians of science to theoretical politics, and raises the following questions: What political order does Kuhn and Lakatos's methodology imply? Is this political order hard (rigid) or soft (flexible)? How do these political orders change? This article tries to answer these questions based on the principle of compatibility (compatibility of results with basic principles). This article shows that the Kuhnian and Lakatosian's political order are both based on competition and conflict; But once established, they create a hard to semirigid order, the former accepting pluralism and change (reform) only within the framework of the hegemonic paradigm, and the latter merely on marginal issues that are not dangerous to the hard core of power. Nevertheless, the revolution in Kuhnian's political order is a little easier than Lakatosian's. Kuhn's relativistic methodology accepts that there is no superior substantive order; Thus, in a critical situation, that is, the loss of efficiency and the consensus of the elites, we can move towards a new order. But Lakatosian's historiographical methodology creates a more conservative order; Because he emphasizes that the hard core of the political order must be given the opportunity to reveal all its potential in the context of history, and it can only give way to a new political order if it does not produce empirical and theoretical content. In general, these orders are antidissident.