توسعه و اعتباریابی چارچوبی برای شناسایی چالش های توسعه دانشگاه اسلامی

این پژوهش در پی توسعه و اعتباریابی چارچوبی بومی برای توسعه دانشگاه اسلامی بوده است. روش پژوهش، ترکیبی و از نوع اکتشافی وشامل دو بخش کیفی و کمی بوده است. در بخش کیفی و برای تدوین چارچوب مفهومی توسعه دانشگاه اسلامی، از روش مطالعه موردی و از تکنیک همسوسازی داده‌ها استفاده شده است. جامعه آماری در این بخش شامل مشارکت کنندگان بالقوه (مدیران و اعضای هیات علمی خبره و صاحب نظر، با تجربه و با گرایش عقیدتی/ ذهنی در رابطه با موضوع اسلامی شدن دانشگاه) بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع معیار(تخصص و توسعه) و با در نظر گرفتن بحث اشباع نظری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده های کیفی شامل مصاحبه نیمه ساختمند با آگاهی دهندگان کلیدی در حوزه موضوع پژوهش(20 نفر) بودند. در مرحله کمی جامعه ی آماری پژوهش، شامل کلیه ی مدیران (173 نفر) و اعضای هیات علمی (2021 نفر ) دانشگاه‌های استان فارس بودند که با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای به انتخاب نمونه پرداخته شد. نمونه با استفاده از فرمول کوکران شامل تعداد 118 نفر از مدیران و 325 نفر از اعضای هیات علمی بودند. در این بخش به منظور جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. در این پژوهش چارچوبی مشتمل بر سه بعد نهادی، اجرایی و فنی و 16مولفه‌ی به شرح ذیل تدوین گردید: سطح نهادی شامل مولفه های(تفکر سیستمی، نگرش راهبردی و رویکرد توسعه ای، مفهومی، ساختاری و عملکردی، رهبری راهبردی) ؛ سطح اجرایی شامل مولفه های (جهت گیری، رویکردهای اصلی، اقدامات توسعه ای و تاکیدات ویژه ) و سطح فنی شامل مولفه های ( تشخیص جهت گیری، طرح ریزی، اقدام، ارزشیابی و یادگیری) می‌باشد. در مرحله کمی، روایی و پایایی چارچوب توسعه یافته، بررسی و تایید شد. نتایج حاکی از آن است که این چارچوب می‌تواند زمینه را برای شناسایی و تعیین چالش‌های توسعه دانشگاه اسلامی فراهم آورده و به تولید دانش بومی کمک کند.

developing and accreditation A framework for identifying the challenges of Islamic University development

Aim of this study was developing and accreditation A framework for identifying the challenges of Islamic University development. This study was a mixed researched typically sequential exploratory type which in was formulated and accreditated primary theorietical fromwork using triangulation method (aligning multiple deta approach) holding three dimensions a) collecting literature reviews, underlying principles related to the research variable b) the studies done in the scope of learning and teaching, c) key informants’ views. Then at the quantitative stage, the reliability and validity of the formulated framework was scrutinized and confirmed using confirmatory factor analysis and Cronbach’s Alpha. Findings: In this research, the framework includes three institutional, executive and technical dimensions and 16 components as follows: institutional level including components (system thinking, strategic attitude and development approach, conceptual, structural and functional approach, strategic leadership ); The executive level includes orientation components, main approaches, developmental actions, and special emphasis. The technical level includes the components (diagnosisorientation, planning, action, evaluation, and learning). This framework can provide grounds for identifying and identifying the challenges of the development of Islamic universities and helping to generate indigenous knowledge.Keywords: university, Islamic university, Islamic university development.