تاملی بر مرتبه حقوقی حاکمیت شریعت و تولیت آن در بازار سرمایه

بخشی از فعالیت در بازار سرمایه ناظر به معاملاتی است که فعالان آن در چارچوب ضوابط و مقررات منعقد می‌کنند. بخش دیگر، منوط به قواعد و اصول نظارتی و هدایتی است که به‌فراخور نظم حقوقی در قالب قوانین بالادستی قابلیت اجرایی می‌یابد. در کنار امور متعارف، یکی از مسائل مهمی که در نظام‌های مبتنی بر شریعت مورد توجه قرار می‌گیرد، مساله حاکمیت شریعت و ابتنای قوانین و مقررات بر موازین شرعی است. به‌رغم اینکه اطلاق و عموم موضوع به‌عنوان یک بنای گسترده در سه حوزه هدایت، نظارت و رقابت قابل توجه است، این مهم بعضاً در بازارهای سرمایۀ مبتی بر موزاین شرعی چندان نظام‌مند نشده و از این حیث ساختارهای موجود با چالش‌هایی مواجه است. مسائل مورد ابتلاء از سویی مربوط به ابهامات قانونی است و از سویی به ایرادات سازمانی بازمی‌گردد. از این رو برای ابتنای مطلق بازار سرمایه بر اهداف حاکمیت شریعت لازم است در کنار تحقق نظام مطلوب معاملاتی، مرتبه هدایتی و نظارتی متولیان ضوابط شرعی نیز به‌عنوان یک رکن شناخته شود. بنابراین، آنچه در خصوص ساختار ترسیم شده برای بازارهای مبتنی بر موازین شرعی حائز اهمیت است، این واقعیت است که به‌رغم هدف انطباق مقررات و فعالیت‌ها بر استانداردهای شرعی، تولیت حاکمیت شریعت در بازار سرمایه وابستگی زیادی به نهادهای متعارف بازار دارد که در جای خود مسائلی را در پی خواهد داشت.

The legal status of Sharia’s governance and it’s authority in capital market

A Part of activities in the capital market includes transactions in framework of legal regulations. The other part consists supervision rules and principles that be implemented by laws. Along with conventional legal instruments, one of the most important issues that should be considered within Shariabased systems is the Sharia’s governance and sharia’s based rules and regulations. Despite of using and generality of the subject as a simple context in three areas of guidance, monitoring and competition, this important factor is not institutionalized in the current capital markets structure and it faces some challenges. On one hand, these challenges are related to both legal ambiguities and organizational problems. Therefore, to realize a favorable legal system based on religious regulations, it is need to consider institutions of the Sharia’s governance as guidance and supervisory pillars in the capital market. Because, the most important thing to draw a structure for based sharia markets is accordance of regulations and rules based on sharia standards. However, some of the criteria in the capital markets are not compatible with this feature because of the organizational affiliation.