شناسایی عوامل رفتاری موثر بر شکست سرمایه‏ گذاران فعال بازار سرمایه ایران با استفاده از نقشه‌های شناختی

موفقیت و شکست مفاهیمی هستند که ذهن آدمی را از دیرباز به خود مشغول کرده و انسان همواره به دنبال فهمیدن راه های موفقیت و درک عوامل شکست برای انجام امور مطلوب خود بوده است. سرمایه گذاران بازار سرمایه نیز به عنوان فعالان اقتصادی که هر روزه موفقیت و شکست را به طرق گوناگون لمس می کنند، از این قائله مستثنا نیستند و شناخت عوامل شکست از دغدغه های روزانه آن ها است. از آن جا که می توان ریشه موفقیت و شکست افراد را در رفتار آن ها جستجو کرد در پژوهش حاضر بر آن شدیم تا عوامل رفتاری موثر بر شکست سرمایه گذاران فعال در بازار سرمایه ایران را شناسایی کنیم. این پژوهش از نظر رویکرد، کیفی و از نظر هدف، کاربردی است. همچنین از نظر شیوه جمع آوری داده‏ها پژوهش پیمایشی محسوب می‏گردد. در این پژوهش داده ها از طریق مصاحبه نیمه هدایت شده با 12 تن از خبرگان بازار سرمایه ایران استخراج شده است. در تحلیل داده‌ها نیز از روش‌های تحلیل نقشه‌های شناختی علّی شامل تجزیه‌ و تحلیل شاخص‌های پیچیدگی، تجزیه‌ و تحلیل قلمرو، تحلیل مرکزیت نسبی، تحلیل پیامدها و همچنین تجزیه‌ و تحلیل نقشه‌های شناختی مشترک استفاده شده است. در نهایت 27 عامل رفتاری موثر بر شکست در دو گروه تصمیم‏گیری غیراثربخش و اجرای ناکارای تصمیم اثربخش بدست آمده است و عدم دانش کافی، موثر و کارآمد، تجربه غیرموثر و ناکافی و چیدمان استراتژی نامناسب بیشتر از سایر عوامل موثر بر شکست در سرمایه گذاری مورد توافق شرکت کنندگان در پژوهش بوده است.

Identification and analyzing of behaviourial factors affecting investors failure in Irans stock market

In recent decades, identification and analyzing of behaviourial factors affecting investors failure is one of the most important subjects in investment markets. In this research, identification and analyzing the nature of behaviourial factors that cause investors failing at Iran’s stock market is studied. This researchs approach is qualitative and analytical methods is used for. This research from data collection aspect is survey using nonstructured interviews and from conclusions usage view is applied. At the framework of this survey, cognitive mapping method is used to map 12 experts of Iran’s stocks market perceptions about the causes of investors failure. In analyzing this map, analyzing methods of cognitive maps is used. Finally conclusions showed that 27 factors affecting investors failure based on mostly 70 percent experts agreement. These 27 factors can be divided into two “Inefficient implementation of effective decision” and “Ineffective decision making clusters. Also “Lack of adequate, effective and efficient knowledge”, “inefficient and inadequate experience”, and “inappropriate strategy layout” more than other factors affecting the investment failure agreed upon by the participants in the research.