سازوکار ایفای تعهدات در معاملات بورس اوراق بهادار

اعمال سیاست ها و قوانین کارآمد لازمه حیات اقتصادی بازار سرمایه است. شناخت حقوق و تعهدات اشخاص و نهادهای دخیل در بازار سرمایه، از ضروریات فعالیت در این بازار است. مسئولیت ایفای تعهدات ناشی از معاملاتِ بورس اوراق بهادار از مهمترین مسائل حوزه بازار سرمایه است که با تصویب مقررات و دستورالعمل های مختلف بر ابهام آن افزوده شده است؛ به طوری که کارگزار، اتاق پایاپای(شرکت سپرده گذاری مرکزی) و مشتری(اصیل) هرکدام به نوبه خود مسئول اجرای تعهدات شناخته شده اند. در این تحقیق به روش توصیفی و تحلیلی تلاش شده است با جستجو در منابع معتبر و با لحاظ قوانین و مقررات، تعهدات این اشخاص بررسی و نقش و ماهیت هر یک از آنها در تسویه معاملات بورسی تشریح شود. بطور خلاصه در ساختار تسویه معاملات؛ مسئولیت اصلی بر عهده مشتری قرار دارد و در صورت عدم انجام تعهد مشتری، کارگزار وی در قراردادهای حضوری به موجب «عقد ضمانت» و در قراردادهای آنلاین (که توسط اصیل منعقد می شود)، حسب نهاد «تعهد به فعل ثالث» مسئول اجرای تعهدات است، اتاق نیز با سازوکار شبکه سازی تسویه الزام آور به عنوان وکیل در تسویه معاملات فعالیت می کند.

The mechanism of fulfilling obligations in stock market transactions

Applying effective policies and regulations is necessary economical life of the capital market. Understanding the rights and obligations of individuals and institutions involved in the capital market is one of the essential requirements for the activity in this market. Responsibility for fulfilling obligations arising from stock exchange transactions is one of the most important issues in the field of the capital market, which was added to the ambiguity by adopting various regulations and instructions, so that the broker, clearing house (the central depository company) and the customer (genuine person) each one are known in different places Responsible for fulfilling obligations. In this research, we have tried with descriptive and analytical method by searching the authoritative sources and rules regarding all three responsible persons in terms of research constraints and describe the nature and responsibility of each of these institutions in settlement of exchange transactions. In short, in the transactions settlement structure, the clearing house, broker and genuine person, each are responsible for settling the deals; the main responsibility is with the customer. In the event of nonfulfillment of the customer’s obligation, his/her broker is liable for performance of the obligations in the contracts in person on the basis of a warranty contract and in online contracts (made by the genuine person) under the ‘’contract of commitment to act thirdparty ’’, The clearing house operates as agent with the mechanism of binding payments netting.