تنوع ژنتیکی و روابط بین برخی صفات زراعی ژنوتیپ‌های نخود (cicer arietinum l.) تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی انتهای فصل

به‌منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و شناسایی روابط بین عملکرد با برخی صفات مورفولوژیکی در ژنوتیپ‌های نخود در دو شرایط تنش و بدون تنش خشکی، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 بر روی 28‌ژنوتیپ نخود به‌همراه دو رقم شاهد جم و کوروش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تهران اجرا شد. با توجه به نتایج حاصل از همبستگی‌های فنوتیپی، تجزیه رگرسیون و علیت، صفات وزن غلاف کامل در بوته، وزن100‌دانه و تعداد دانه در بوته از جمله صفات تاثیرگذار بر بهبود عملکرد دانه بودند که صفت وزن غلاف کامل در بوته به‌عنوان صفت مرتبط با عملکرد دانه معرفی شد. بر اساس تجزیه به عامل‌ها تحت شرایط بدون تنش و تنش به‌ترتیب سه و چهار عامل انتخاب شدند که در مجموع 39/69 و 66/89‌درصد از کل تغییرات داده‌ها را توجیه کردند. در هر دو شرایط عامل‌های اول و دوم که شامل صفات وزن 100‌دانه، تعداد دانه درغلاف، عملکرد دانه در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن غلاف کامل در بوته، طول و عرض غلاف و روز تا گلدهی و غلاف‌دهی بودند، بیشترین درصد تغییرات داده‌ها را توجیه کردند. بر اساس پراکنش ژنوتیپ‌ها در نمودار بای‌پلات در شرایط بدون تنش ژنوتیپ‌های 29، 22، 474، 239، 370 و شاهد جم (998)، و در شرایط تنش خشکی ژنوتیپ‌های 508، 236 به‌همراه شاهد جم (998) و کورش(999) که از نظر عامل‌های اول و دوم مثبت و بالاتر بودند، به‌عنوان ژنوتیپ‌های برتر انتخاب شدند. با توجه به نتایج تجزیه خوشه‌ای در شرایط بدون تنش و تنش ژنوتیپ‌های مورد بررسی به‌ترتیب در سه و چهار گروه قرار گرفتند.