اثر کادمیوم بر تغییرات برخی اجزاء سیستم دفاع آنتی‌اُکسیدان آنزیمی و غیرآنزیمی در گیاهچه‌های عدس

سیستم‌های دفاعی متعددی در فائق‌آمدن گیاهان به شرایط تنش‌زا با یکدیگر همکاری می‌نمایند. یکی از این تنش‌ها آلودگی محیط رویش گیاهان به فلزات سنگین است. در این تحقیق به بررسی اثر غلظت‌های مختلف کلرید‌کادمیوم بر محتوای پرولین، فعالیت برخی آنزیم‌های آنتی‌اُکسیدان، فنیل‌آلانین‌آمونیالیاز و ترکیبات فنلی کل در گیاه عدس پرداخته شده است. از این‌رو، گیاهچه‌های دو هفته‌ای به‌مدت 10‌روز با غلظت‌های مختلف (صفر (شاهد)، 125/0، 25/0، 5/0، 1، 5/2 و 5‌میلی‌مولار) کلرید‌کادمیوم مورد تیمار قرار گرفتند و فاکتورهای ذکرشده در بالا مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بررسی نشان‌داد که میزان ترکیبات آنتی‌اُکسیدان غیر‌آنزیمی (پرولین و فنل) کادمیوم به‌طور معنی‌داری در گیاهچه‌های تیمار‌شده در مقایسه با شاهد افزایش داد. نتایج حاصل از اندازه‌گیری میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اُکسیدان نشان‌داد که با افزایش غلظت کادمیوم، میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اُکسیدان سوپراُکسید‌دیسموتاز، کاتالاز و آسکوربات‌پراُکسیداز در گیاهچه‌های عدس افزایش پیدا می‌کند. هرچند این افزایش در غلظت‌های بیشتر از 5/0‌میلی‌مولار مشهودتر بود. با افزایش میزان کادمیوم در محیط، میزان فعالیت آنزیم فنیل‌آلانین‌آمونیالیاز نیز افزایش نشان‌داد. روند افزایش میزان فعالیت این آنزیم در پاسخ به غلظت‌های مختلف کادمیوم، همانند آنزیم‌های آنتی‌اُکسیدان بود. هرچند میزان القاء فعالیت این آنزیم در مقایسه با آنزیم‌های آنتی‌اُکسیدان بیشتر بود. از نتایج حاصل می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که سیستم دفاع آنتی‌اُکسیدانی آنزیمی، پرولین و ترکیبات فنلی تولیدشده از طریق مسیر فنیل‌پروپانوئید نقش کلیدی در پاسخ گیاه عدس به تنش فلز سنگین کادمیوم ایفاء می‌کنند.