اثر سطوح بقایای آفتابگردان (helianthus annuus l.) بر خصوصیات جمعیت علف‌های‌هرز و عملکرد و اجزای عملکرد نخود (cicer arietinum l.)

به‌منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف بقایای اندام‌های هوایی آفتابگردان بر جمعیت، تراکم، زیست‌توده و تنوع علف‌های هرز و اجزای عملکرد و عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود (cicer arietinum l.)، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 92-1391 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل مصرف صفر، 625، 1250، 1875 و 2500 کیلوگرم در هکتار بقایای اندام‌های هوایی آفتابگردان براساس 5/2 تن در هکتار بودند. صفات مورد بررسی شامل تراکم، زیست‌توده و شاخص تنوع شانون- وینر علف‌های هرز در دو مرحله نمونه‌برداری، ارتفاع ساقه اصلی، فاصله اولین غلاف از سطح خاک، اجزای عملکرد شامل تعداد شاخه‌فرعی، تعداد غلاف، تعداد دانه و وزن 100 دانه و عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود بود. نتایج نشان داد که 14 گونه علف هرز از 10خانواده طی دو مرحله نمونه‌برداری مشاهده شد که در این میان، گندمیان با چهار گونه غالب‌ترین خانواده بود. اثر مقادیر بقایای آفتابگردان بر تراکم، زیست‌توده و شاخص تنوع شانون- وینر علف‌های هرز در هر دو مرحله نمونه‌برداری معنی‌دار (01/0p≤) بود. با افزایش مصرف بقایای آفتابگردان تراکم و زیست‌توده علف‌های هرز در هر دو مرحله نمونه‌برداری کاهش یافت. پایین‌ترین شاخص تنوع شانون- وینر علف‌های هرز در مرحله اول و دوم نمونه‌برداری به‌ترتیب با 2/0 و 03/0 به تیمار 2500 کیلوگرم در هکتار بقایای آفتابگردان اختصاص داشت. همچنین خصوصیات رشد، اجزای عملکرد و عملکرد نخود به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر مقادیر بقایای آفتابگردان قرار گرفت (01/0p≤). بالاترین عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود به‌ترتیب برابر با 9/237 و 2/97 کیلوگرم در هکتار برای تیمار 2500 کیلوگرم در هکتار بقایا مشاهده گردید. چنین به نظر می‌رسد که افزایش مصرف بقایای آفتابگردان با کاهش رشد علف‌های هرز و بهبود خصوصیات خاک، موجب بهبود رشد و عملکرد نخود شده است. بدین ترتیب، در راستای دستیابی به اصول کشاورزی پایدار می‌توان مصرف بقایای اندام‌های آفتابگردان را برای کنترل علف‌های هرز و بهبود عملکرد نخود به‌عنوان یکی از حبوبات مهم و ارزشمند مدنظر قرار داد.