بررسی صفات مهم مورفولوژیکی و عملکرد دانه عدس (lens culinaris medic) تحت سایه‌اندازی و بیوپرایمینگ

به‌منظور بررسی اثر سایه اندازی و بیوپرایمینگ بر ویژگی های مورفولوژیکی و عملکرد دانه عدس رقم زیبا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال زراعی 1392-1391 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سایه اندازی با سطوح عدم سایه (شاهد)، 25، 50، 75 و 100درصد سایه و بیوپرایمینگ (پیش‌تیمار بذر) با سطوح تلقیح با باکتری آزسپریلیوم (azospirillum brasilense) و عدم تلقیح بود. نتایج نشان داد با افزایش سایه اندازی و حضور باکتری آزسپریلیوم بر ارتفاع بوته و تعداد کل گره ریشه افزوده شد؛ به طوری که بیشترین ارتفاع بوته (44سانتی متر) و کل گره ریشه (3/11گره) در تیمار 100درصد سایه‌اندازی و تلقیح با آزسپریلیوم مشاهده شد. در این پژوهش تعداد برگ در بوته، تعداد شاخه در بوته، تعداد گل در بوته، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، تعداد گره‌‌ فعال ریشه و عملکرد دانه با افزایش سایه ‌اندازی و عدم تلقیح با باکتری آزسپریلیوم کاهش معنی داری از خود نشان دادند، به طوری که بیشترین تعداد برگ در بوته (91برگ)، تعداد شاخه در بوته (3/15شاخه)، تعداد گل در بوته (65گل)، وزن خشک برگ (6/1گرم)، وزن خشک ساقه (2/2گرم)، تعداد گره فعال ریشه (6/16 گره) و عملکرد دانه (2994کیلوگرم در هکتار) در تیمار عدم سایه‌اندازی و تلقیح با آزسپریلیوم مشاهده شد. در این آزمایش نشان داده شد که باکتری آزسپریلیوم روی عدس اثر مثبت داشته است و در حضور این باکتری صفات مورفولوژیکی و عملکرد دانه از وضعیت بهتری برخوردار بودند. حضور باکتری آزسپریلیوم با گیاه عدس موجب گردید که بخشی از کاهش عملکرد دانه ناشی از حضور سایه جبران گردد.