بررسی توزیع ژن‌های مقاوم به ویروس موزائیک معمولی لوبیا در ژنوتیپ‌های لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) با استفاده از نشانگرهای مولکولی اسکار

به‌منظور تعیین پتانسیل ژنتیکی مقاومت برخی از ژنوتیپ‌های لوبیا نسبت به ویروس موزائیک معمولی لوبیا، دو آزمایش مجزا هر یک در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 25تیمار (ژنوتیپ‌های لوبیا) و سه تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز اجرا گردید. آزمایش اول در شرایط نرمال و آزمایش دوم در شرایط آلودگی با ویروس موزائیک معمولی لوبیا انجام شد. آلوده‌سازی مزرعه در دو مرحله (برای اطمینان بیشتر) ظهور برگ‌های کوتیلدونی و ظهور اولین سه‌برگچه به‌صورت مکانیکی و با پودر کارباراندوم انجام گردید.پس از 21روز از آلودگی اول، جهت انجام آزمون الایزا از بوته‌های هر کرت که دارای علایم ظاهری بودند، نمونه‌گیری شد. جهت تعیین آلودگی از روش pta- elisa استفاده گردید. براساس نتایج به‌دست‌آمده، ژنوتیپ‌هایی که دارای ژن i و حداقل یکی از ژن‌های bc-3 و bc-12 بودند، به‌طور معنی‌داری (p-value=0.001) نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها افت عملکرد کمتری را در شرایط آلودگی نشان دادند. کمترین میزان تغییرات عملکرد مربوط به ژنوتیپ wa8528-9 (67/5درصد) بود که حاوی ژن‌های i و bc-3 بود. در بین کل ژنوتیپ‌ها، ژنوتیپ11805 تنها نمونه‌ای بود که هر سه ژن i ، bc-3 و bc-12 را داشت. میزان تغییرات عملکرد این ژنوتیپ نیز نسبتاً کم (05/9درصد) بود. درکل،60درصد ژنوتیپ‌ها حاوی ژن i ، 44درصد دارای ژن bc-3 و 8درصد حاوی ژن مغلوب bc-12 بودند. از دیگر نتایج مهم این تحقیق، واکنش منفی دو ژنوتیپ local khomein و capsoli در آزمون الایزا نسبت به ویروس موزائیک معمولی لوبیا و همچنین تغییرات عملکرد کمتر از میانگین کل این ژنوتیپ‌ها بود. از آنجایی‌که این دو ژنوتیپ فاقد هر سه ژن مقاوم مورد بررسی بودند، لذا این احتمال وجود دارد که ترکیبات ژنی مقاوم جدید در ژنوتیپ‌های local khomein و capsoli وجود داشته باشد. بنابراین باتوجه به نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق پیشنهاد می‌شود در مطالعات اصلاحی آتی در خصوص ارقام مقاوم به ویروس موزائیک معمولی لوبیا به این دو ژنوتیپ اخیر توجه ویژه‌ای بشود.