اثر سطوح آبیاری و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود (Cicer arietinum L.) در شرایط آب و هوایی مشهد

به‌منظور مطالعه اثر سطوح مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود (ژنوتیپ482ilc)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 91-1390 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح نیتروژن 30، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار به‌صورت کود اوره و آبیاری در سه سطح: آبیاری کامل، یکبار آبیاری در مرحله گلدهی و دو مرتبه آبیاری در مراحل گلدهی و غلاف‌دهی بود. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف بود. نتایج آزمایش نشان داد که سطوح مختلف آبیاری و کود نیتروژن تاثیر معنی‌داری بر تعداد دانه در غلاف، غلاف در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت داشتند. اثر متقابل آبیاری و کود نیتروژن به‌جز شاخص برداشت در تمامی صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود. در این بررسی تیمار آبیاری کامل + 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در مقایسه با سایر تیمارها باعث افزایش معنی‌دار کلیه صفات (به‌جز عملکرد بیولوژیکی) شد. همچنین یکبار آبیاری در مرحله گلدهی به‌همراه 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار باعث کاهش معنی‌دار کلیه صفات مورد مطالعه شد. تیمار آبیاری کامل و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین عملکرد بیولوژیکی (9/8 تن در هکتار) را داشت، در حالی‌که عملکرد دانه آن 1854 کیلوگرم در هکتار بود. بنابراین حفظ رطوبت طی دوران بحرانی رشد نخود و کاربرد سطوح متعادل تغذیه‌ای به‌ویژه نیتروژن در سطوح 30 و 75 کیلوگرم در هکتار باعث افزایش عملکرد نخود خواهد شد.