ارزیابی اثر کم‌آبیاری و علف‌کش بر اجزای عملکردی و بهره‌وری مصرف آب در لوبیاچیتی (phaseolus vulgaris l.)

بهبود تولید محصولات کشاورزی از طریق افزایش بهره‌وری با اتخاذ روش‌های مدیریتی امکان‌پذیر است. این پژوهش به‌منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف آبیاری و علف‌‌کش‌‌ها بر بهره‌‌وری مصرف آب لوبیاچیتی آزمایش به ‌صورت کرت‌‌های نواری خردشده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و 24 تیمار به اجرا درآمد. کرت‌‌های عمودی با سه فاکتور شامل دورآبیاری4، 9 و 12روز یک‌بار و کرت‌‌های افقی شامل6 نوع علف‌‌کش (تریفلورالین، ایمازتاپیر، تریفلورالین+بنتازون، ایمازتاپیر+بنتازون ، ایمازتاپیر+سیتوگیت، بنتازون+هالوکسی‌فوپ‌متیل)، وجین‌دستی و شاهد بدون کنترل بود. نتایج نشان داد افزایش طول دورآبیاری از 4 روز به 9 و 12 روز سبب کاهش رشد رویشی لوبیاچیتی شد که این امر باعث افزایش توانایی علف‌های‌هرز برای رقابت با محصول زراعی گردید، اما کاربرد علف‌‌کش‌‌های ایمازتاپیر و تریفلورالین به‌صورت پیش‌رویشی و سم‌پاشی مجدد علف‌کش بنتازون (پس‌رویشی) تا حد زیادی این نقیصه را برطرف کرد و مانع از رشد و نمو مجدد علف‌های‌هرز شد. بیشترین میزان بهره‌وری آب لوبیا با میانگین 0.87 مربوط به دورآبیاری 9 روز یک‌بار بود و کم‌ترین میزان بهره‌وری آن با 0.51 مربوط به تیمار دورآبیاری 4 روز یک‌بار بود. در نهایت بیشترین میزان بهره‌وری آب لوبیا مربوط به تیمار وجین دستی، ایمازتاپیر (پیش‌رویشی) + بنتازون(پس‌رویشی) و ایمازتاپیر(پس‌رویشی) به همراه سیتوگیت بود و کمترین میزان این شاخص مربوط به تیمار شاهد با علف‌هرز بود. به‌طورکلی برای غلبه بر کم‌آبی و افزایش بهره‌وری از منابع آبی بهتر است در محصول لوبیا از روش کم‌آبیاری استفاده نمود و دور آبیاری را از 4 روز به 9 روز افزایش داد.

effects of limited irrigation and herbicide on yield, yield components and water consumption of beans (phaseolus vulgaris l.)

introduction the effectiveness of productivity and sustainable agricultural development depends on the availability of natural resources as well as the efficiency of management measures in agricultural lands. increasing water use efficiency is a promising way to manage agricultural production in arid and semi-arid regions where there is little or no prospect of expanding water resources (boutraa, 2010). according to malik et al. (1993) bean yield may be reduced up to 70% when faced in competition with weeds. extending the irrigation cycle (limited irrigation) in beans is expected to diminish not only the water consumption but also to influence the weed density along with dry matter too.materials and methods this project was conducted at khair-abad research station in zanjan, iran, over a period of two years starting from the 2017 growing season. the experimental design utilized a randomized complete block design (rcbd) with 24 treatments and three replications. the treatments were arranged in a strip plot layout. the vertical factor of the experiment consisted of three levels of irrigation intervals: efficient irrigation (every 4 days), limited irrigation (every 9 days), and more limited irrigation (every 12 days). the horizontal factor involved eight sub-factors of herbicides: trifloraline, imazethapyr, trifloraline + bentazone, imazethapyr + bentazone, imazethapyr + sitogate, bentazon + gallant super, traditional hand mowing, and a test sub-factor with no control. several traits were evaluated in this study, including the number of pods, number of seeds per pod, 100-seed weight, bean grain yield, biological yield, harvest index, and productivity index. data analysis and mean comparisons were performed using the sas statistical software, employing duncan’s multiple range tests.results and discussion the results indicated that both the herbicides and irrigation periods were effective on density and dry matter of weeds. reducing irrigation intervals will allow for greater control of weed density and dry matter. imazethapyr and trifloraline herbicides as pre-emergence and pre-plant followed by post emergence application of bentazone leads to about 85 and 82 % reduction at in weeds density at bean 3rd three leaflet appearance stage, 85 and 82 % reduction at 50% flowering stage bean in tow year of the study recorded the most reduction on weeds density. moreover, these herbicides inducing about 88 and 81% decrease at bean 3rd three leaflets and 91 and 87% decrease at bean 50% flowering stage. these treatments after weeding had the highest control on weed density and dry matter. trifloraline, when applied as a pre-plant treatment, showed the lowest effectiveness in controlling weeds among all the treatments. it resulted in an average reduction of 49% at the appearance of the bean’s third three leaflets and approximately 70% reduction at the 50% flowering stage of the bean plant. this treatment consistently ranked the lowest in terms of weed control throughout the study period. the treatments of imazethapyr, whether applied solely as a pre-emergence treatment or in combination with situgate as a post-emergence treatment, were found to be ineffective in controlling weeds.