مطالعه تطبیقی رویدادهای داستان در روایت ادبی و سینمایی مقایسه داستان «آشغالدونی» و فیلم «دایره مینا»

در مطالعات بین‏‌رشته‌‏ای سینما و ادبیات، نقد یک فیلم اقتباسی و مقایسه آن با اثر ادبی مبدا، نوعی نقد تطبیقی به‌شمار می‌آید. از آنجا که در پژوهش‏‏های ادبی جدید، اتخاذ یک رویکرد و فرضیه مرتبط با آن اساس تحقیق است، در مقاله حاضر داستان «آشغالدونی»، نوشته غلامحسین ساعدی با فیلم اقتباسی از آن، «دایره مینا» با نگاه به ادبیات تطبیقی جدید بررسی شده است. هرچند این نظریه‏‌ها هنوز منسجم و تثبیت‌شده نیستند، اما ادبیاتِ آن درحال شکل‌‏گیری است. در مقایسه داستان ساعدی با فیلم مهرجویی، یافته‏‌های پژوهش نشان می‌‏دهد: جنبه تمثیلی داستان مکتوب در فیلم اقتباسی، تحت تاثیر پردازشِ سینمایی طرح قرار گرفته و گاه واقع‌‏گرایی فیلم بر نمادگرایی داستان ادبی غالب شده است‏. مهرجویی رویدادها را در گفتمان سینمای کلاسیک ساماندهی کرده است تا خواننده را در مدت‏زمانی مشخص به پی‏گیری ماجراها ترغیب کند. نحوه زمان‏بندی فیلم براساس ساختار سه‏پرده‏ای، بیننده را به دنبال کردن ماجراها برمی‏ ا‌‌نگیزد و برخلاف داستان آشغالدونی، «طرح» بر «ایده» غلبه می‏ کند. ازآنجاکه غلبه طرح یا ایده، هرکدام درون‌مایه‌‏ای متفاوت خلق می‌‏کنند، می‌‏توان گفت همین تغییر ساختاری تاحدی به تغییر معنایی انجامیده است. همچنین تغییر پایان آزاد روایت ساعدی به پایان بسته در روایت فیلم، مانع مشارکت مخاطب در بازسازی سرنوشت داستانی شخصیت اصلی می‌شود.

A Comparative Study of the Story Events in Literary and Cinematic Narrative: A Comparison between the Story of Ashghalduni (Dustbin) and the Adapted Movie, Dayere-ye Mina (The Cycle)

The present article tries to study the story Ašghālduni (Dustbin) by Gholāmhossein Sā’edi and the adapted movie Dāyereye Minā (The Cycle) by Dāryuš Mehrjuyi with a view to new adaptation theories. Of course, these theories have not yet been consistent and wellestablished but its literature is going to evolve, especially its essentials are discussed in the study method of narratology. As an exle, this proposition is discussed in theoretical subjects of adaptation that even in the loyal adapted movies, in which the structure of the literary story and the sequence of events in the movie are preserved, some of the semantic functions change because of story entry into the cinematic discourse along with the needs of medium of cinema. For exle, the figurative aspect of Sā’edi#039 s story in its adapted movie has been influenced by the scheme and sometimes realism dominates symbolism. Mehrjuyi has organized the events in the discourse of classic cinema in order to encourage the reader to persist the events during a certain time period. The way of timing a movie in terms of a threescreen structure encourages the spectator to follow the events and causes the quot schemequot to dominate the quot ideaquot . Since the dominance of either scheme or idea creates different themes, it can be said that the very structural change leads somewhat to semantic change. Similarly, the change of Sā’edi#039 s open ending narrative to a close one prevents the audience to participate in remaking the fictional fate of Ali the sort that exists in a literary text.