مدلی برای کاربست پذیری رساله‌های دکتری حسابداری (با تاکید بر حل معضل‌های مالی و پولی)

دانش حسابداری در ایران، با گذر از دوران آموزش، چندی است که به طور جدی وارد عرصه پژوهش و تحقیق شده است. با افزایش تحصیلات تکمیلی و بودجه‌های تحقیقاتی، رساله‌ها و طرح‌های پژوهشی زیادی اجرا شده است و تجارب بسیاری در باب چگونگی انجام پژوهش در سطح استانداردهای متعارف انباشته شده است. این مسیله انتظاراتی ایجاد کرده است؛ از جمله اینکه این پژوهش‌ها در حل مشکل‌های پولی و مالی کارساز افتد. علیرغم همه تلاش‌های صورت گرفته در عرصه‌های پژوهشی کماکان مشکل‌های فراوانی در حوزه مالی و حسابداری کشور به قوت خود باقیمانده است. یکی از جلوه‌های ظهور فعالیت‌های علمی رشته‌های دانشگاهی و از جمله حسابداری، رساله‌های دکتری هستند که کاری جمعی و مساله‌محور محسوب میشوند که پس از طی فرایند داوری علمی مشروعیت می‌یابند. بدیهی است این رساله‌ها - علی‌الخصوص رساله‌های کاربردی - باید بتواند بخشی از مشکل‌های این حوزه را مرتفع نماید، اما در عمل چنین نیست. سوال اینجاست که چرا محصول یک فرآیند علمی، قادر به روشنگری و تبیین لبه‌های تاریک واقعیت‌های موجود نیست؟ چرا سیاست‌گزاران و مسیولین، علیرغم اعلام نیاز مکرر به دریافت مشاوره‌های عالمانه، در دشوارترین شرایط نامطمین تصمیم‌گیری، به جای رجوع به توصیه‌های سیاستی ارایه شده از سوی بدنه پژوهشی، ترجیح می‌دهند صرفاًً به سراغ سوابق منبعث از تجارب گذشته خود رفته و تصمیم‌های کلیدی کشور را اتخاذ کنند؟ ناکامی در کاربست‌پذیری رساله‌ها از دیدگاه منع ماهیتی (دیدگاهی که توصیه‌های سیاستی منتج از رساله‌های تحصیلی را فاقد ویژگی‌های لازم برای اجرا می‌داند) در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور، ابتدا شاخص‌های یک رساله کاربردی استخراج و در معرض قضاوت 110 تن از صاحب‌نظران قرار گرفت و پس از پالایش و رتبه‌بندی شاخص‌ها، رساله‌های دکتری حسابداری در یک مطالعه جامع با شاخصهای مورد نظر مقایسه گردید. در نهایت ضمن آسیب‌شناسی تحقیق‌های انجام شده، مدل مناسب کاربست‌پذیر پژوهش‌های کاربردی تبیین گردیده است.