مقایسه و بررسی میزان و نحوه تعامل نویسنده و خواننده در متون آموزش زبان فارسی و انگلیسی (با رویکرد میانرشتهای)

گفتمان، حاصل مطالعه زبان به‌عنوان یک پدیده اجتماعی یا رویکردی جامعه‌شناختی به آن است و متن، امری است اجتماعی در خلال روابط اجتماعی و نه بیرون و مستقل از آن. بنابراین متن، محصول گفتمان است و برای درک یک متن و تعیین روابط پیوستگی میان جملات، باید دانش اجتماعی و فرهنگی مربوط به «جهان» به صورت پیش فرض وجود داشته باشد. همچنین، ویژگی یک متن خوب، ایجاد تعامل بین نویسنده و خواننده است. این تعامل در متون آموزشی منجر به یادگیری بهتر زبان‌آموز می‌شود. در متون خواندنی، علایمی برای ایجاد تعامل بین نویسنده و خواننده وجود دارد که موجب فهم بهتر خواننده از متن پیش روی خود و درک دقیقتر او از متن میشود. استفاده از این علایم تعاملی در متون ضرورتی انکارناپذیر است. برای درک بهتر نقش و اهمیت علایم تعامل مشارکت‌کنندگان در گفتمان، درک مفاهیمی مانند گفتمان، تحلیل گفتمان، تحلیل متن و مباحث مربوط به آن ضروری است. در این پژوهش، میزان استفاده از این علایم در متون نوشته شده فارسی و انگلیسی توسط نویسندگان فارسی‌زبان و غیرفارسی‌زبان در چارچوب مدل تعاملی (هایلند، 2005) بررسی شده و نحوه تعامل نویسنده و خواننده در سه گروه از مقالات علمی (مقالات فارسیِ فارسی‌زبانان، مقالات فارسیِ غیرفارسی‌زبانان، مقالات انگلیسیِ غیرفارسی‌زبانان) مورد تحلیل قرار می‌گیرد. این پژوهش هم کمّی است و هم کیفی. تجزیه و تحلیل داده‌های این پژوهش، حاکی از آن است که بیشترین میزان استفاده از علایم تعامل در کل پیکره مربوط به جملات معترضه و کمترین آن مربوط به جملات پرسشی است. همچنین، با توجه به تقسیم‌بندی این علایم به دو بخش موضع‌گیری و مشارک‌تجویی، مقالات هر سه گروه نتایج متفاوتی در هر دو بخش داشتند.