مدل‌های کاربست یافته‌های پژوهشی و نقش آن‌ها در مدیریت پژوهشی؛ به مثابه یک حوزه میان‌رشته‌ای

مدیریت پژوهشی به عنوان یک موضوع میان‌رشته‌ای که پیوند میان دو رشته اصلی «مدیریت» و «روش‌شناسی پژوهش‌ها» به‌خصوص پژوهش‌های انسانی و اجتماعی است، مطرح شده است. کاربست پژوهش یکی از مفاهیم بسیار مهم در مدیریت پژوهشی است که به اعتقاد برخی بی‌توجهی به آن، موجب بی‌ثمر ماندن تلاش‌های پژوهشی می‌شود و چگونگی برنامه‌ریزی برای آن در چهارچوبی قرار می‌گیرد که به عنوان مدل‌های کاربست شناخته می‌شود. در این مطالعه، معرفی مدل‌های کاربست با هدف در اختیار داشتن تنوعی از چهارچوب‌های استفاده از پژوهش به‌منظور انتخاب مواردی از آنها برحسب وضعیت سازمانی انجام پذیرفته است.بدین منظور با انجام یک مطالعه مروری سعی شده ویژگی‌ها و نقاط قوت و ضعف هریک از مدل‌ها برجسته شود. سه نوع استفاده ابزاری، مفهومی و فرایندی برجسته شده و در هریک از این استفاده‌ها مدل‌های کاربست متناسبی معرفی شده‌اند. مدل‌های ارتباطات، فشار علم، نشات‌گرفته از دانش، حل مسیله، کشش تقاضا، اشاعه، استتلر، فرایند دانش به عمل و مدل‌های تلویحی کاربست ابزاری پژوهش در استفاده ابزاری، مدل ارزشیابی پاسخگو، مدل کرونباخ، مدل روسی در استفاده مفهومی و مدل استفاده از پژوهش اوتاوا، موسسات کانادایی پژوهش بهداشتی، چهارچوب بافت ادراک کاربر، مشارکتی، و مدل ارزشیابی متمرکز بر کاربست، در استفاده فرایندی مورد معرفی قرار گرفتند. این بررسی می‌تواند زمینه‌ای برای انتخاب مدل‌های کاربست جهت کاربران متفاوت ایجاد کند. شرح این مدل‌ها به منظور اتخاذ یکی از روش‌های متنوع جهت استفاده در سازمان‌ها و نهادهای مختلف پیشنهاد شده است.بر اساس گستره مدل‌های کاربست پژوهش می‌توان چنین برداشت کرد که این مدل‌ها بر اساس شرایط خاص موضوعی و منطقه‌ای به وجود آمده و بنابراین در هنگام استفاده از آنها نیز باید به‌خصوصیات خاص مدل‌ها و انطباق با ویژگی‌های سازمانی و محیطی توجه ویژه‌ای داشت.واژه‌های کلیدی: مدل کاربست، کاربست پژوهش، استفاده ابزاری، استفاده مفهومی، استفاده فرایندی.