چهار روایت در فهم معنای مطالعات میان‌رشته‏ای

آیا مطالعات میان‌رشته‏ای در دوران معاصر از برداشت یکسانی برخوردار بوده و معنای واحدی برای آنها متصور است؟ امروزه در باب ضرورت مطالعات میان‌رشته‏ای تقریباً اجماع قابل قبولی در میان متفکران و صاحب‏نظران وجود دارد. برخلاف چند دهه قبل دیگر نمی‏توان از استقلال حوزه‏های علوم انسانی سخن گفت. این حوزه‏ها به‏شدت به‏هم پیچیده‏اند و لذا بحث میان‌رشته‏ای بحث عام و متعارفی شده است. در این راستا روایت‏های متعددی در باب معنای مطالعات میان‌رشته‏ای وجود دارد. یک روایت در جست‏وجوی فاکت می‏کوشد. شیوه علمی فرانسیس بیکن، اصول و پایه‏های انقلاب رفتاری و الگوی رفتاری در علوم انسانی را می‏توان در این روایت قرار داد. روایت دیگر در جست‏وجوی نقد است. متفکرانی چون هربرت مارکوزه، یورگن هابرماس را در این رویکرد می‏توان جای داد. روایت سوم در جست‏وجوی معناست. ساختارگرایی فرانسه، هرمنیوتیک و پدیدارشناسی درون این رهیافت قابل بررسی هستند. و بالاخره روایت چهارم در جستجوی روایت است. پساساختارگرایی، ژاک دریدا، میشل فوکو و ژان فرانسوا لیوتار در اینجا قابل بحث هستند. با توجه به اهمیت این رویکردهای کلان و بنیادین در شناخت مطالعات میان‌رشته‏ای این مقاله می‏کوشد پرتوی بر برخی زوایای این رویکردها بیفکند تا امکان بهره‏گیری از آنها برای شناخت جایگاه مطالعات میان‌رشته‏ای در ایران بیابد.